فاطمه پیری - فارغ التحصیل کارشناس ارشد
علی اکبر احمدی چناری - دانشیار دانشگاه زابل
عبدالباسط عرب یوسف آبادی - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی/ دانشگاه زابل

امروزه ارتباط عمیق متن ادبی با دیگر متون، زمینه مناسبی را برای پیگیری مطالعات میان متنی فراهم کرده است. ژرار ژنت با ارائه نظریه ترامتنیت بر این باور است که برخی از متون، با بهره گیری آگاهانه از مضمون و سبک متون پیشین ، شبکه پیچیده روابط ترامتنی را به وجود می آورد. اثر "عذابات المتنبی فی صحبه کمال ابودیب" از کمال ابودیب به علت خلق عوالم خیال پردازانه رخدادهای غیرواقعی با رخدادهای واقعی زندگی متنبی، نمونه ای درخورتوجه از متونی است که از بطن آثار پیشین، زاده شده است. در پژوهش حاضر تلاش بر آن است با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، روابط ترامتنی متن حاضر با متون متعدد پیشین بررسی شود. نتایج نشان می دهد که بیشترین بسامد روابط ترامتنی این اثر به رابطه بیش متنی و پیرامتنی اختصاص دارد. بر این اساس ابودیب با دستمایه قراردادن حوادث زندگی متنبی و خلجانات درونی او، مخاطب را به دانش پیش زمینه ای گسترده ای فرامی خواند که با تغییر حجم و محتوای متون پیشین و کوتاه و بلندکردن دامنه زمانی آن ها (بیش متنیت) و با پیوند آستانه های اثر با تصاویر، نقاشی و اشکال هندسی خیال پردازانه (پیرامتنیت) قصد متزلزل ساختن شخصیت ها و رخدادهای تثبیت شده تاریخی دوران متنبی را دارد.

ترامتنیت, بیش متنیت, پیرامتنیت, ژرار ژنت, عذابات المتنبی فی صحبه کمال ابودیب