مهدی رضایی کهخائی - استادیار، دانشکده علوم‎ زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
داریوش اسماعیلی - استاد، دانشکده زمین‎شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران
هانیه صحرائی - کارشناسی ارشد، شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (IMPASCO)، تهران، ایران

سنگ‎های آتشفشانی نشوه در شمال باختر ساوه واقع شده، بخشی از کمربند ماگمایی ارومیه- دختر محسوب می‎شوند. این سنگ‎ها عمدتا از نوع بازالت، آندزی‎بازالت، آندزیت تا تراکی‎آندزیت هستند. در بررسی‎های میکروسکوپی این سنگها شواهدی از عدم تعادل بلور با ماگما نیز دیده می‎شود که از آن جمله می‎توان به بافت غربالی، وجود دو نسل سالم و دگرسان شده پلاژیوکلاز، حاشیه واکنشی، خوردگی و گردشدگی فنوکریستها اشاره کرد. بررسی‎های ژئوشیمیایی مربوط به نمودارهای عناصر اصلی و کمیاب نشان می‎دهد که اگر چه تبلور تفریقی در تکامل سنگهای آتشفشانی منطقه موثر بوده است؛ اما در برخی از نمودارها نوعی پراکندگی و روندهای غیر عادی نسبت به روند تفریق به چشم می‎خورد، که این حالت می‎تواند بیان کننده اختلاط و آلودگی ماگمایی باشد. ناهماهنگی و تغییرات زیاد در غلظت برخی عناصر نظیر Sr و همچنین نمودارهای دوتایی Nb-Nb/Y و Zr/Rb-Rb نقش اختلاط ماگمایی را در شکلگیری سنگهای آتشفشانی منطقه نشوه نشان می‎دهد. با توجه به موارد ذکر شده می‎توان گفت که مهم‎ترین فرایند تشکیل سنگ‎های آتشفشانی منطقه نشوه تفریق و اختلاط ماگمایی است. همچنین اختلاط پالس یا پالس های ماگمایی جدید با ماگمای تفریق یافته موثرترین مکانیزم برای تحول ماگمایی سنگ‎های آتشفشانی منطقه مورد مطالعه است.

تبلور تفریقی, اختلاط ماگمایی, سنگ های آتشفشانی نشوه, کمان ماگمایی ارومیه دختر