تجزیه رخساره های سنگی و مدل رسوبی رودخانه لاتشور، جنوب خاور تهران

حوضه آبخیز رودخانه لاتشور جزئی از حوضه آبخیز کویر مرکزی ایران است که در استان تهران و در شمال خاوری شهرستان پاکدشت واقع ­شده است. این حوضه شکلی کشیده داشته و مساحت آن بیش از ۲/۲۲  کیلومتر مربع است. منطقه مورد مطالعه در زون ساختاری البرز مرکزی قرار گرفته و واحدهای سنگی سازنده آن سازندهای سرخ نئوژن، هزاردره و پادگانه های آبرفتی  هستند. همچنین براساس مطالعات انجام شده طرح کانال رودخانه لاتشور در بالادست از نوع بریده بریده با بستر گراولی و در پایین دست از نوع مآندری با پیچش کم و زیاد است. مطالعات رسوب­شناسی در طول کانال اصلی این حوضه نشان می دهد که ۳ عامل اصلی (تغییرات ناگهانی شیب بستر ناشی از تغییرات سنگ شناسی، ورود سرشاخه­های فرعی و رخداد سیلابهای مکرر) باعث تغییر در بافت رسوبات کف کانال و بر هم زدن پیوستگی طولی پارامترهای مختلف اندازه ذرات شده است. رخساره­های سنگی شناسایی شده در این حوضه شامل رخساره های گراولی           (Gmm, Gmg, Gcm, Gt)، ماسه­ای (St, Sp, Sl, Sh) و گلی (Fl, Fr) می باشند. با توجه به رخساره های سنگی موجود در کانال اصلی رودخانه لاتشور، عناصر ساختاری شکل گرفته در این سامانه رسوبی شامل: ۱) بار گراولی و اشکال لایه ای  (Element GB)، ۲) رسوبات با رشد جانبی (Element LA)، ۳) ماسه با اشکال لایه ای (Element SB) و  ۴) رسوبات ریز دانه (Element FF) می باشند. با توجه به رخساره های رسوبی و عناصر ساختاری شناسایی شده در کانال اصلی رودخانه لاتشور، مدلهای رسوبی این رودخانه تفسیر و ارائه گردیده است که از بالادست به سمت پایین دست حوضه، شامل رودخانه بریده بریده با بار گراولی و کم ژرفا (Shallow gravel braided river)، رودخانه بریده بریده با بار گراولی (Gravel wandering river)، رودخانه مآندری با بار گراولی (Gravel meandering river)، رودخانه مآندری با بار ماسه ای (Sandy meandering river) و رودخانه مآندری با بار ریزدانه (Fine grain meandering river)  می باشد. این داده ها می توانند در مطالعات رسوب شناسی و مدیریتی رودخانه در حوضه های مشابه در ایران مورد استفاده قرار گیرند.

Keywords:

رودخانه لاتشور , رسوب شناسی , رخساره سنگی , عناصر ساختاری , مدل رسوبی