ارزیابی توان اکولوژیک توسعه روستایی با استفاده از توابع فازی در سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: مجموعه شهری مشهد)

یکی از مراحل اصلی آمایش سرزمین تعیین توان اکولوژیکی سرزمین است. استفاده از روش هایی عقلانی و نظام مند در مدیریت منابع و استفاده بهینه از آنها بسیار مهم است. از آنجا که نمی توان توسعه فعالیت های انسانی را محدود ساخت باید آنها را متناسب با نیازهای امروز و فردای بشر آماده نمود، به گونه ای که از وارد آمدن آسیب بر محیط زیست جلوگیری شود هدف از تحقیق حاضر ارزیابی توان اکولوژیکی مجموعه شهری مشهد جهت توسعه روستایی است. در این پژوهش به پهنه بندی توان اکولوژیکی مجموعه شهری مشهد با استفاده از تلفیق مدل فازی و آنتروپی شانون پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که از مجموع مساحت مجموعه شهری، حدود ۴۹۰۷۷۱.۹ هکتار (۴۴.۲۶ درصد) به محدوده های با توان درجه یک و حدود ۳۷۵۹۷۹.۱ هکتار (۳۳.۹ درصد) به محدوده های با توان درجه دو اختصاص دارد. ضریب همبستگی بین درجه توان اراضی به عنوان متغیر مستقل و تعداد روستا در هر طبقه به عنوان متغیر وابسته برابر با r=۰/۹۴ بوده که همبستگی بسیار قوی و معنی داری را بین دو متغیر مذکور نشان می دهد. اما با این حال حدود ۸ درصد از نقاط روستایی در پهنه های نامناسب (محدوده های با توان درجه سه و چهار) مکانیابی شده اند که آسیب های جبران ناپدیر زیست محیطی (اکولوژیکی و اقتصادی- اجتماعی) را در پی خواهد داشت. بنابراین پیشنهاد می شود توجه ویژه به استقرار مناطق مسکونی و صنعتی در پهنه های مناسب و نیمه مناسب صورت گیرد.

Keywords:

توان اکولوژیک , کاربری اراضی , توسعه روستایی , منطق فازی , مجموعه شهری مشهد