محمدمهدی مهران - استادیارگروه معماری، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران
مریم فاتحی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه معماری، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران
ایرن جابری نسب - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه معماری، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران

تناسبات از ابتدا خلقت بشر مطرح بوده و از دیرباز مورد بررسی پژوهشگران قرار گرفته در این پژوهش ابتدا به مفهوم تناسباتو تناسبات در معماری ایرانی و اسلامی میپردازد. در معماری ایرانی روابط مشخصی در اندازههای فضاهای معماری موجوداست. پژوهش حاضر در پی شناخت تناسبات در الگوی طراحی چند نمونه موردی خانه های شیراز در عصر قاجار است که بهمنظور دستیابی به این هدف به بررسی الگوهای ساختاری تناسبات و نحوه ارتباطات فضایی آنها با یکدیگر می پردازد. یکی ازویژگی های خانه های شیراز در دوره قاجار تناسبات هندسی است که با مطالعه دقیق در عرصه پلان به این مهم دست یافته شده است. که تناسبات در ترکیب اجزا پلان و اصول تناسبات هندسی نظیر تناسبات طلایی و اندازه و مقیاس معینی و مقیاسمتناسب برخوردار هستند. همچنین خاص بودن شیوه هندسی به کار رفته آن ها را از نمونه های مشابه متمایز می کند به گونهای که علیرغم تفاوت دارای هماهنگی غیر ملموس هستند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهند خانه های شیراز دورهقاجار تناسبات هندسی است که با مطالعات دقیق در عرصه پلان به این مهم دست یافتیم که تناسبات در ترکیب اجزا پلان واصول تناسبات هندسی نظیر تناسبات طلایی، پیمون اندازه و مقیاس، اندازه های مشخص و معینی که در طرح تکرار شود ومقیاس متناسب برخوردار هستند. همچنین خاص بودن شیوه هندسی به کار رفته در اثر، آن را از نمونه های مشابه متمایز میکند به گونه ای که غلی رغم تفاوت دارای هماهنگی غیرملموسی هستند، اصل سادگی و خوانایی برخوردار هستند.

بناهای تاریخی، شهر شیراز، خانه های قاجاری، الگوی طراحی