تحلیل فرم ها و نقوش کاشی کاری در عصر قاجاریه و زندیه شیراز (مسجد وکیل و مسجد نصیرالملک)

یکی از هنرهایی کهن و شناخته شده ایران که حداقل پیشینه تاریخی آن به قبل از اسلام بر میگردد، کاشی کاری است، تزییناتدر این نوع بناها از اهمیت ویژهای برخور دارند که در دوره های مختلف (زندیه و قاجار) و با توجه به تحولات اجتماعی و فرهنگی،خود را به صورت هایی گوناگون و هماهنگ با بنا آشکار می سازند، مضامین به کار رفته در کاشی ها عمدتا شامل نقوش سنتی ایرانیبوده، اما از زمان دوره قاجاریه در کنار کاربرد نقوش سنتی مضامین هنر اروپائی نیز وارد هنر کاشی کاری شد و همچنین نظامفضایی مساجد در مکتب زندیه به نحو بارزی تکامل یافت، استفاده از اسناد معتبر در رابطه با کاشی کاری عصر قاجاریه و زندیه وهمچین روش استدلالی و مطالعه منابع پیشین صورت می پذیرد، کاشی کاری های این بناها شامل معقلی و هفت رنگ بوده وهمچنین شامل انواع نقوش هندسی، گیاهی، جانوری، انسانی و اساطیری میشود. بیشتر نقوش به کار رفته در این بناها مضامینیملی، مذهبی و سنتی دارند، اما مضامینی با الهام گیری از هنر اروپائی مثل تصاویر تعدادی بنای کاخ مانند یا تصاویر زنان بیحجاب، نیز در میان این نقوش دیده میشود که عمدتا در بناهای خانه های مسکونی و کاخ ها دیده می شود، در نتایج این تحقیقبا استفاده از کاشی کاری و تزیینات مربوط به عصر زندیه و قاجار در سردر و بناهای معاصر به عنوان مثال با کاشی های هفت رنگو نقوش گیاهی و جانوری میتوان به ارتقا کیفیت معماری معاصر ایران کمک کرد.

Keywords:

کاشی کاری , فرم , قاجاریه , زندیه