محمد گل محمدی - استادیار، گروه معماری، واحد سراب، دانشگاه آزاد اسلامی، سراب، ایران

معماری آذربایجان در گذر زمان به آرامی تکامل یافته و دارای بنیان ها، مولفه ها و مبانی نظری مرتبط با ساختاریمختص خود می باشد. نکته حائز اهمیت، تفاوت های بنیادی در اصول و مبانی نظری معماری کوهستانی شمال غربایران با معماری درونگرا می باشد. اگر ساختار معماری کشورمان طی دو قرن اخیر، به واسطه ارتباط نادرست و پیوندناهنجار با معماری غربی، هویت اصلی خود را از دست داده، معماری ناحیه کوهستانی (منطقه پژوهش) از گزندتهاجم تفکرات به اصطلاح وارداتی، تا حدودی مصون مانده و امروزه بررسی های انجام شده، حاکی از اصالت و بکربودن نسبی این معماری دارد. معماری که امروز با نام معماری ایرانی از آن یاد می کنیم، برگرفته از معماری بومی وسنتی مناطق مختلف کشور است. هر منطقه دارای معماری بومی متعلق به خود می باشد که به دلیل تاثیرپذیری ازعوامل اقلیمی آن منطقه شکل گرفته است. به تاثی از مطالب ذکر شده نگارنده در این مقاله سعی دارد تا با استفادهاز مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات میدانی ضمن شناخت اقلیم و معماری بومی، تبیین مولفه های اقلیمی در طراحیبناهای بومی آذربایجان ایران را با توجه به بافت منطقه، فرم ساختمان، نحوه قرارگیری، نوع سقف و جنس مصالح وغیره را شناسایی و در پایان نیز پیشنهاداتی جهت بهره گیری از عناصر رعایت شده در معماری بومی منطقه موردپژوهش در طراحی های جدید معماری و شهرسازی ارائه گردیده است.

اقلیم، طراحی، بناهای بومی، آذربایجان ایران