ایمان منسوب بصیری - استادیار زبان و ادبیات ایتالیایی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، تهران، ایران
مهزاد شیخ الاسلامی - مربی زبان و ادبیات ایتالیایی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، تهران، ایران
حسین حسنی درگاه - مدرس زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت معلم رشت، رشت، ایران

از آن زمان که رینولد نیکلسن در مقاله خود با عنوان نویسنده ایرانی پیشرو دانته به وجود پاره­ای از شباهت­ها میان کمدی ­الهی دانته و منظومه سیرالعباد سنایی اشاره کرد، این باور که دانته در خلق اثر جاودانه خود از منظومه سنایی تاثیر پذیرفته است به ذهن برخی متبادر شد. انتشار کتاب معروف محقق عربی­دان اسپانیایی میگل آسین پالاسیوس با نام فرجام شناسی اسلامی و کمدی الهی [i]و پیدا شدن دو نسخه خطی کهن از کتاب معراج محمد (ص) به زبان لاتین در کتابخانه آکسفورد و به زبان فرانسوی در کتابخانه ملی پاریس موجب قوت گرفتن این باور شد. رویکرد این تحقیق که نگارش آن را بایسته می­سازد و آن را از دیگر آثار مشابه متفاوت می­کند بر این اساس است که نگارندگان کوشیده اند تا حدی که ساختار مقاله پژوهشی اجازه می­دهد تمام منابعی را که در زبان­های عربی، لاتین، یونانی و پارسی به صورت درزمانی بر دو اثر برگزیده تاثیرگذار بوده­اند بررسی کنند و سهم آن­ها را به اختصار در شکل گیری این دو کتاب نام­آور نشان دهند. از سوی دیگر تاکید مقاله حاضر بر خلاف آثار مشابه که نقد آن­ها در این مقاله مطمح نظر است، بر همسانی­ها یا دگرسانی­های ظاهری و محتوایی این دو اثر نیست، بلکه بر آن بوده­ایم که آثار و منابعی را که به ایجاد مضامین همسان یا یکسان انجامیده­اند از میان ده­ها اثری که در اختیار دو م‍ولف بوده اند بازنماییم.

سنایی, دانته, پالاسیوس, کتاب معراج, نیکلسون