زهرا خواجه‎میری - دانشجوی دکترا، گروه زمین‎شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید با هنر کرمان، کرمان، ایران
محمدرضا شایسته‎فر - دانشیار، گروه مهندسی معدن، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه شهید با هنر کرمان، کرمان، ایران
حسام‎الدین معین‎زاده - دانشیار، گروه زمین‎شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید با هنر کرمان، کرمان، ایران

به دلیل پرهزینه و زمان­بر بودن عملیات صحرایی و نیز احتمال خطر بالای آن در اکتشاف مواد معدنی، شناسایی مناطق مستعد کانه­ز­ایی مواد معدنی اهمیت به سزایی دارد. بنابراین تهیه نقشه پتانسیل معدنی با استفاده از سامانه اطلاعات مکانی برای تلفیق همه فاکتورهای اکتشافی امری ضروری است. روش­های مختلفی به منظور پتانسیل­یابی مواد معدنی تاکنون گسترش یافته­اند که یکی از موثرترین آنها با توجه به طبیعت پدیده­های زمین­شناسی و معدنی، روش سلسله مراتبی و سلسله مراتبی فازی است. در این پژوهش برای تهیه نقشه مناطق امیدبخش مس- طلای پورفیری در برگه ۱:۱۰۰۰۰۰ جنوب سه­چنگی از روش­های تصمیم­گیری فرایند تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل سلسله مراتبی فازی استفاده شده است. لایه­های شاهد در محدوده مورد مطالعه همچون لایه‎های زمین­شناسی (سنگ منشا گرما و سنگ میزبان)، دگرسانی، زمین ساخت و لایه ژئوشیمیایی با استفاده دو روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP)  بسته به نوع هدف (مس- طلا پورفیری) وزن­دهی و سپس با یکدیگر تلفیق شدند. در نقشه تلفیق پایانی حاصل از این دو روش بخش­های دارای بی‎هنجاری با استفاده از روش فرکتال تفکیک شدند. مقایسه نقشه پایانی مناطق امیدبخش مس- طلای پورفیری حاصل از این دو روش نشان می­دهد که نتایج حاصل از روش تحلیل سلسله مراتب فازی به مراتب دقیق­تر از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی بوده است. بی­هنجاری های حاصل از این روش اعتبارسنجی شد؛ بی­هنجاری شماره ۱ حاصل از روش تحلیل سلسله مراتب فازی به واسطه پژوهش­های پیشین انجام شده، تایید شد. نتایج تجزیه نمونه­های سنگی برداشت شده از محل بی­هنجاری شماره ۲ نشان می­دهد که نمونه­ها دارای غنی شدگی مس هستند و همچنین عناصر طلا و آرسنیک نیز غنی‎شدگی دارند. این نتایج به همراه کارهای پیشین انجام شده تایید کننده نقشه پتانسیل­یابی معدنی حاصل از روش فرایند تحلیل سلسله مراتب فازی است.

فرایند تحلیل سلسله مراتبی, فرایند تحلیل سلسله مراتب فازی, جنوب سه چنگی, مس- طلای پورفیری