عبدالرضا باوی عویدی - دانشجوی دکترا، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
محمد حسین آدابی - استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
عباس صادقی - استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
حسن امیری بختیار - دکترا، شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، اهواز، ایران

آهک­های دولومیتی شده و دولومیت بیشتر بخش قربان سازند ساچون (پالئوسن- ائوسن پیشین) در برش تاقدیس قره در جنوب خاور شیراز را تشکیل می­دهند. بررسی­های ژئوشیمیایی و سنگ‎نگاری این نهشته­ها نشان می­دهد که دولومیت­ها در محیط­های دیاژنزی دریایی، جوی و تدفینی تشکیل شده‎اند. بر پایه این بررسی­ها سه دسته دولومیت شامل دولومیکرایت (کمتر از ۱۶ میکرون)، دولومیکرواسپارایت (۱۶ تا ۶۲ میکرون) و دولواسپارایت (بزرگ‎تر از ۶۲ میکرون) شناسایی شده­اند. وجود شواهدی مانند تخلخل فنسترال، کانی­های تبخیری (ژیپس و انیدریت) و اینتراکلاست و نیز نبود فسیل نشان می­دهد که دولومیکرایت­ها در محیط بالای کشندی تشکیل شده­اند. دلومیکرواسپارایت­ها که در اثر تبلور دوباره دولومیکرایت و جانشینی گل کربناته به وجود آمده­اند، مقادیر منیزیم، سدیم و استرانسیم کمتر و در برابر آن منگنز و آهن بیشتری نسبت به دولومیکرایت­ها دارند. مقادیر و روابط عناصر یاد شده به دلیل تاثیر بیشتر سیال های دیاژنزی بر دولومیکرواسپارایت­ها و تشکیل آنها در محیط دیاژنزی تدفینی متوسط تا ژرف مربوط می­شود. دولواسپارایت‎ها به سه شکل دیده شده­اند: شکل اول آن به‎صورت جانشینی در جلبک سرخ و زمینه گل کربناته است. شکل دوم دولواسپارایت­ها که از بلورهای دارای رشد اضافی هم‎محور، لومینسانس با زون بندی مرکب از نواری­های روشن و تیره و ادخال­های سیال‎های حفره­ای تشکیل شده­اند؛ در محیط دیاژنزی تدفینی و به‎صورت سیمان پر کننده حفرات نهشته شده­اند. تشکیل دولواسپارایت­های متخلخل، شکل­دار تا نیمه شکل­دار با بافت دانه­شکری و تخریب کننده فابریک (شکل سوم) مرز سازند ساچون و جهرم در منطقه آمیختگی آب­های جوی و دریایی تفسیر می­شود.

سازند ساچون, بخش قربان, تاقدیس قره, دولومیت, مطالعات سنگ نگاری و ژئوشیمیایی