عبدالحمید انصاری - دانشجوی دکترا، گروه زمین شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
سید جمال شیخ ذکریایی - استادیار، گروه زمین شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
سارا درگاهی - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
محسن آروین - استاد، گروه زمین شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

باتولیت چهارگنبد در سیرجان و در بخش جنوب ­خاوری پهنه ماگمایی ارومیه- دختر جای گرفته است. این توده نفوذی با ترکیب اسیدی تا کمی حد واسط به درون واحدهای آتشفشانی ائوسن تزریق شده است. گر چه بیشتر حجم ترکیبات سنگی، گرانودیوریت و مونزوگرانیت است؛ اما ترکیبات سنگی دیگر شامل کوارتزدیوریت، تونالیت و سینوگرانیت نیز دیده می شود. مرز تبدیل سنگ­ها به یکدیگر تدریجی است. بافت موجود در سنگ­های توده نفوذی چهارگنبد بیشتر به‎صورت گرانولار است و در برخی موارد به پورفیرویید تبدیل می­شود. انکلاوهای موجود در توده چهارگنبد شامل انکلاوهای بیگانه، انکلاوهای مافیک (با ترکیب دیوریت و کوارتزدیوریت) و انکلاوهای پیشرس (با ترکیب تونالیت، گرانوریوریت و مونزوگرانیت) است. دایک­ها با ترکیب های مختلف، توده نفوذی را قطع کرده­اند. ترکیب این دایک­ها شامل رگه­های اسیدی مربوط به مرحله پگماتیتی، دایک­های با بافت دانه ریز (آندزیت، آندزیت بازالتی) و دایک­های مافیک میکروگرانولار (شبیه به انکلاوهای مافیک) است. شواهد ژئوشیمیایی نشان می­دهد که نمونه­های منطقه، ویژگی­های گرانیتوییدهای نوع I را نشان می­دهند. همچنین گرانیت­های توده گرانیتوییدی منطقه ماهیت منیزیمی دارند و ویژگی گرانیت­های کردیلرایی را نشان می­دهد. بر پایه نمودارهای تعیین محیط تکتونوماگمایی، همه نمونه­های مورد مطالعه از منطقه چهارگنبد، در محدوده جزایر کمانی ناشی از فرورانش قرار می­گیرند و ویژگی محیط­های حاشیه فعال قاره­ای را نشان می دهند.

سنگ شناسی, چهارگنبد, تکتونوماگمایی, انکلاو, دایک, گرانودیوریت, مونزوگرانیت