حبیبه عطاپور - استادیار، بخش مهندسی معدن، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

رسوبات بادی کواترنر در بخش جنوبی و دامنه های ارتفاعات شمالی و خاوری شهر کرمان گسترش دارند. مهم ترین ساختار رسوبات، لایه بندی متقاطع و ریپل مارک است. قطر رسوبات بادی از ۰۶/۰ تا ۲ میلی متر متغیر است و میان لایه هایی از رسوبات رودخانه ای (آبرفتی) درشت دانه (گراول) در میان آنها دیده می شود. سنگ شناسی و کانی شناسی رسوبات بادی نشانگر حضور قطعات سنگی (۳۰ درصد سنگ های رسوبی کربناتی، ۲۵ درصد آذرین و ۵ درصد دگرگونی) و کانی های سیلیکاتی (۱۵ درصد) و غیرسیلیکاتی (۲۵ درصد) است. کانی های رسوبات شامل کلسیت (۱۰ درصد)، کوارتز و چرت (۱۲ درصد)، فلدسپار های قلیایی و پلاژیوکلاز (۵ درصد)، اکسیدهای آهن (۵ درصد)، کلینوپیروکسن (۲ درصد) و آمفیبول (۱ درصد) و ژیپس (۵ درصد) است. محاسبه کانی های نورماتیو در رسوبات بادی ۳۰ درصد کلسیت، ۴/۱۵ درصد کوارتز، ۵/۱۲ درصد ارتوز، ۱۰ درصد آلبیت، ۵/۲ درصد آنورتیت، ۲ درصد دیوپسید، ۱ درصد انستاتیت، ۶/۴ درصد کانی های رسی، ۳۷/۰ درصد آپاتیت، ۳ درصد ژیپس، ۳ درصد هماتیت، ۴۵/۰ درصد بروکیت، ۱۰ درصد دولومیت را نشان می دهد. تجزیه شیمیایی ۲۲ نمونه از رسوبات بادی با روش XRF و ICP-OES، نشان دهنده فراوانی اکسید کلسیم و کمبود سیلیس نسبت به رسوبات بادی مناطق دیگر دنیاست و روند یکسانی نسبت به رسوبات بادی عراق، عربستان، مکزیک و نامیبیا نشان می دهد. نمودارهایK۲O/Al۲O۳  در برابر Na۲O/Al۲O۳ و تغییرات نسبتSiO۲/Al۲O۳  در برابر Fe۲O۳/K۲O و Na۲O/K۲O بیانگر منشا ماسه های بادی از سنگ های آذرین، رسوبی کربناتی و دگرگونی است.

رسوبات بادی, کانی شناسی, ژئوشیمی, شهر کرمان