پویا صادقی فرشباف - دانشجوی دکترا، گروه زمین شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
محمدمهدی خطیب - استاد، گروه زمین شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
حمید نظری - استادیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

هدف از این مطالعه بررسی لغزش ناشی از انگیزش گسل در نتیجه آشفتگی تنش توسط شکست هیدرولیکی است. ضرورت این بحث، مشاهده آثار مخرب ساخت سد در مکان های همسایه با گسل های سطحی است. برای این منظور، از برنامه‎نویسی Matlab و سامانه نگاشت SimDesigner بهره گرفته می شود. پس از تعریف گره ها برای سطوح شکستگی، تنش های نقطه ای اعمال می شوند. با تعیین گسل، تحلیل ها در مسیر تعدیل تنش برای رسیدن به یک حالت موازنه حرکت می کنند. با تعریف نیروهای واکنشی در شرایط مرزی امکان قیاس تغییر مکان گرهی فراهم می شود. تنش اولیه عمودی بر پایه قرارگیری لایه بالایی سنگی و تنش افقی با پیروی از معیار شکست کولمب به دست می آید. آشفتگی تنش توسط یک شکستگی کششی و بر پایه تئوری مدل تنش انتهای درزی به دست آمد. با ترکیب تنش شکستگی و تنش منطقه، شرایط اولیه بررسی لغزش و بزرگای زمین لرزه مرتبط مشخص می شود. نتیجه این محاسبات مقدار برابر با ۲ متر برای لغزش تجمعی بیشینه در طول گسل مجاور با شکست هیدرولیکی است. این مقدار لغزش در طول گسل بر پایه محاسبات بزرگای زمین لرزه لحظه ای، معادل با یک زمین لرزه به بزرگای حدود ۸/۳ به دست می آید. این کار در آینده نیازمند افزایش دقت لغزش گرهی و بهینه سازی اجزای محدود برای بالا بردن نتایج پژوهش است.

انگیزش لغزش گسل, آشفتگی تنش, شکست هیدرولیکی