واکاوی حکمیت در آیه حکما» من اهله وحکما من اهلها« از دیدگاه شیعه و اهل سنت

این مقاله به واکاوی حکمیت در آیه حکما من اهله وحکما من اهلها از دیدگاه شیعه و اهل سنت می پردازد با این ضرورت که یکی از ابزارها و راهکارها در اختلاف زوجین، حکمیت است. زیرا از بین برنده اطاله دادرسی و تضمین کننده حقوق آنهاست. هدف از ارائه ی این مقاله تبیین این قاعده از دیدگاه فریقین است و اینکه تبیین عالمانه تر یا تنقیح بهتری وجود داشته باشد تا با نگاه بین مذاهب، توسعه کارکرد (اثربخشی) حکمیت بیان شود. ضمن اینکه با توجه به خطاپذیر بودن زوجین ، کم بودن هزینه حکمیت ، گستره اثر بخشی حکمیت که منحصر در طلاق نیست و قبل از طلاق نیز در زندگی مشترک زوجین کاربرد دارد، این راهکار می تواند مثمر ثمر واقع شود. بسیاری از علما به استناد آیه، قضاوت در اختلافات زن و شوهر را از وظایف قاضی تحکیم شمرده اند و آن را بدین صورت بیان کرده اند: »هو شخص او اشخاص یتراضی به او بهم طرفا النزاع، ان یترافعا عنده او عندهم و ان یقبلا قوله او قولهمو یعملا بذلک.« قاضی تحکیم شخص یا اشخاصی هستند که دو طرف دعوا رضایت می دهند، تا اختلاف خود را نزد وی مطرح کنندو رای وی را در خصوص موضوع اختلاف بپذیرند و به آن عمل کنند. فقهای فریقین در مورد شروط حکمین در اسلام، بلوغ و عقل اختلاف نظری ندارند اما شروط مورد اختلاف فریقین، حریت، ذکوریت، قرابت، »من اهله ... من اهلها«، عدالت، عدم خصومت با زوجین و علم به جمع و تفریق است. از اختیارات حکمین می توان به مصالحه(سازش) و طلاق اشاره کرد.

Keywords:

حکمیت , داوری , شقاق , نشوز , قضاوت.