رجبعلی مختارپور - کارشناسی ارشد جغرافیای انسانی از دانشگاه تهران
جمال عبداله پور - کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی از دانشگاه تهران

معماری سنتی و بومی در هر منطقه ای، از شرایط جغرافیایی و طبیعی زمین، شرایط اقلیمی و آب وهوایی، شرایط اقتصادی و نحوه امرار معاش ساکنین و خصوصیات فرهنگی مردم منطقه بیشترین تاثیر را می پذیرد. در جزیره کیش نیز طی نسل های متمادی، با ارتباط تنگاتنگ بین انسان بومی و شرایط محیطی و طی کنش و واکنش متقابل انسان و طبیعت پیرامون آن، یک نوع معماری منحصربه فرد شکل گرفته است که بر ویژگی های منطقه ای و امکانات محیطی تکیه دارد. در معماری بومی کیش، نشانه های روشنی از برخورد خردمندانه بومیان با محدودیت های شرایط اقلیمی دیده می شود. همچنین این معماری در انطباق کامل با ویژگی های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ساکنان آن شکل گرفته و تکامل یافته است. با وجود آنکه تاثیر عوامل اجتماعی و فرهنگی، همچون عوامل جغرافیایی، در شکل گیری معماری بومی هر منطقه انکارناپذیر است، اما تاثیر این گروه از عوامل- برخلاف عوامل جغرافیایی- در بسیاری از موارد پنهان می ماند و یا نادیده گرفته می شود. نوع خانواده، موقعیت اجتماعی افراد در جامعه و موقعیت زنان در اجتماع از مهم ترین عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر در معماری بومی کیش است که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه مقاله به تاثیر ویژگی های اقتصادی بر معماری بومی پرداخته شده است.

کیش، عوامل اجتماعی و اقتصادی، معماری بومی