منشا کانسار آهن همیرد، شمال خاور سمنان: با استفاده از مطالعه میانبارهای سیال و ایزوتوپ های پایدار (S, C, O)

کانسار آهن همیرد در شمال خاور سمنان و در مرز پهنه ساختاری البرز جنوبی و شمال ایران مرکزی قرار گرفته است. توده نفوذی نیمه آتشفشانی با ترکیب مونزونیت- مونزودیوریت به درون سنگ های رسوبی آهکی، آذرآواری (معادل سازند کرج با سن ائوسن میانی) نفوذ کرده است. کانه زایی آهن در محل تماس توده با این سنگ ها رخ داده است. حضور گسترده هماتیت همراه با مقادیر فرعی مگنتیت، گوتیت، لیمونیت، پیریت، دولومیت، باریت و کلسیت از ویژگی های مهم کانی زایی در کانسار آهن همیرد است. کانی زایی به شکل رگه ای و عدسی هایی با ترکیب هماتیت و مقدار کمتر مگنتیت است. برای تعیین منشا و ارائه مدل ژنتیکی کانسار آهن همیرد به مطالعه میانبارهای سیال و ایزوتوپ های پایدار گوگرد، کربن و اکسیژن پرداخته شده است. مطالعات سنگ نگاری نمونه های کوارتزی ۵ گروه از میانبارهای سیال و نمونه باریتی ۴ گروه از میانبارهای سیال را در کانسار همیرد نشان می دهند. میانبارهای سیال نمونه های کوارتزی، تک فازی مایع، تک فازی گاز، دوفازی غنی از مایع، دوفازی غنی از گاز و سه فازی مایع- جامد- گاز هستند. میانبارهای سیال سه فازی مایع- جامد- گاز در نمونه باریتی دیده نشده است. مطالعات دماسنجی انجام شده میانبارهای سیال کوارتز و باریت (دو فازی غنی از مایع) بیشترین فراوانی همگن شدگی را در گستره دمایی ۲۰۰ تا ۲۵۰ و ۱۰۰ تا ۱۵۰ درجه سانتی گراد و بیشترین فراوانی شوری را در گستره Wt% NaCl ۲۰-۱۰ و ۵-۵/۰ نشان می دهد. میانبار های سیال سه فازی دارای فاز هالیت در نمونه کوارتزی با بیشترین فراوانی همگن شدگی در گستره دمایی ۲۰۰ تا ۳۵۰ درجه سانتی گراد و بیشترین فراوانی شوری در گستره Wt% NaCl ۴۰-۳۰ هستند. مقدار δ۳۴S کانی پیریت در کانسار همیرد میان (CDT)‰ ۲/۲ تا (CDT)‰ ۴/۷ است. مقادیر δ۳۴S و δ۱۸O کانی باریت این کانسار به ترتیب دارای محدوده میان  ‰۶/۱۳ تا  ‰۲/۲۰ نسبت به CDT و  ‰۲/۱۰ تا ‰۱/۱۲ نسبت به VSMOW است. دامنه تغییرات ایزوتوپ های کربن و اکسیژن کانی کلسیت به ترتیب میان ‰ ۴/۳- تا ‰ ۵/۴- نسبت به VPDB و ‰ ۷۶/۱۷ تا ‰ ۱۶/۱۹ نسبت به VSMOW در تغییر است. نتایج حاصل از مطالعات دماسنجی میانبارهای سیال و ایزوتوپ های پایدار اکسیژن، کربن و گوگرد کانسار آهن همیرد، آمیختگی سیال های ماگمایی و جوی را به عنوان منشا محلول های گرمابی بیان کرده است. احتمالا کانی زایی در کانسار آهن همیرد همانند کانسارهای اسکارن آهن است.

Keywords:

میانبارهای سیال , ایزوتوپ های پایدار , همیرد , اسکارن , سمنان