روح الله محمدولی سامانی - معاون اجرائی ارشد کارگاه مشهد، گروه سد و آب و فاضلاب، شرکت کیسون

وجود دای کها به عنوان یک پدیده زمین شناسی تقریبأ درتمام سازن دهای سنگی به چش ممی خورند. بسته به سن،جنس، ابعاد، خصوصیات توده سنگ همبر ونیز نحوه قرار گیر ییک دایک، رفتار خاصی ازآن حین حفر یک سازه سنگی اعم ازحفریات روباز یا زیرزمینی وهمچنین عملیاتمعدنکاری مشاهده م یشود. تأثیرات دایک از نظر ژئومکانیکی، هیدروژئولوژیکی و ایجاد دگرسانی دریک توده سنگ، م یتواند به عنوان عاملیسازنده ویا مخرب مطرح شود. بسته به نوع سازه ودرنتیجه نوع تأثیر پذیری آن از دای کها، رو شهای گوناگونی در شناسایی آنها مطرح م یشود.ممکن است یک یا چند ویژگی از یک دایک در هر سازه خاص، مدنظر قرار گیرد که درمقایسه با سایر ساز هها متفاوت است. توجه به وجود،تعداد ومشخصات این دای کها درشکل گیری روش وکم وکیف مراحل طراحی یک سازه بسیار حائز اهمیت است. حتی م یتوان بر حسب نوعوکاربری یک سازه، پارامترهای خاصی از دای کها را مورد بررسی قرار داد. در یک مصالعه و کنکاش موردی روی ساختگا ههای مختلف در پروژه سد ونیروگاه سیاه بیشه، رفتارهای جال ب وویژ های از دای کها دیده شد که به نوعی ضرورت توجه وتحقیق بیشتر در این زمینه را ایجاد کرد. هرچند بیشتر مطالعات انجام شده تاکنون بر روی زمین شناسی دای کها بوده اما افق پیش رو به نوعی مطالعه جدید در ارتباط زمین شناسی و ساز هگذاریدای کها اشاره دارد. مطالعه دقیق ودر نظر گرفتن خصوصیات دای کها و پرداختن به تأثیرات آنها م یتواند به عنوان یک برنامه راهبردی درزمینهطراحی ساز ههای سنگی ومعادن مدنظر قرار گیرد. نتایج حاصل از این تحقیق که مبتنی بر مطالعه عملی دای کها در معاد ن و تون لهای پروژهسدهای تلمبه ذخیر های سیا هبیشه است، حاکی از رفتار مؤثر دای کها در ساز ههای سنگی است.

سازه سنگی وآبی، ژئومکانیک، هیدروژئولوژی،دایک