بررسی تطبیقی عناصر فرهنگ اسلامی در دیوان حافظ شیرازی (تاثیر پذیری حافظ از ادبیات عربی اسلامی)

ادبیات تطبیقی که به بحث و بررسی و انعکاس فرهنگ و ادبیات یک ملت و زبان در فرهنگ و ادبیات سایر ملل و تاثیر و تاثر متقابل آنها می پردازد نخستین بار بعنوان زیر مجموعه ای از تاریخ ادبیات در اوایل قرن نوزدهم در فرانسه شکل گرفت و در ابتدا به بررسی و تحقیق در خصوص تاثیر متقابل ادبیات فرانسه و ادبیات سایر کشورهای اروپایی پرداخت ؛ ولی در قرن بیستم به گونه ی نوعی دانش نوین به بررسی تاریخ روابط ادبی در جهان در میان پژوهشگران معمول شد. زبان عربی در جایگاه زبان دین و آیین ، در فرهنگ و زبان بسیاری از ملل مسلمان نفوذ و گسترش یافت ؛ قرآن بعنوان کتاب مقدس اسلامی و نیز احادیث رسول اکرم (ص) و سایر بزرگان دینی و عناصر دیگر مانند ضرب المثل و اشعار و ... از فرهنگ اسلامی عربی به حوزه فرهنگ و ادبیات فارسی راه یافت و به این زبان غناییویژه بخشید . از شاعران برجسته ی ادبیات فارسی خواجه شمس الدین محمد ملقب به «حافظ شیرازی»، نابغه ادب فارسی است که تاثیر فرهنگ اسلامی در اشعار و اندیشه وی انکار ناپذیر و بسیار گسترده است . حافظ در دیوان خود به وفور از عناصر اسلامی مانند آیات ، احادیث ، اماکن مقدس اسلامی ، روایات اسلامی، آیین های اسلامی و ... بهره گرفته است. در این گفتار با روش تحلیلی، توصیفی و مطالعه ی کتابخانه ای و تجزیه و تحلیل داده ها سعی شده است به اجمال نمونه های و اسنادی در باره ی تاثیر پذیری حافظ از فرهنگ اسلامی و ادب عربی ارائه گردد که این امر نشانگر تاثیر و دلبستگی سیری ناپذیر حافظ به فرهنگ اسلامی است.

Keywords:

ادبیات تطبیقی , زبان فارسی , زبان عربی , حافظ , اسلام