یداله حیدری - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
سید رضا سلیمان زاده نجفی - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان

در اسلوب پربسامد تعدد حال مفرد قرآنی، گاهی ارتباط دو یا چند حال مجاور، در قالب نسبت های مفهومی، همچون ترادف، تضاد و غیره، شکل گرفته که این مجاورت، علاوه بر سازگاری معنایی، انسجام واژگانی را نیز در پی دارد. پژوهش حاضر، به روش توصیفی تحلیلی انجام شده و با کاربست موازی مولفه های عامل انسجام واژگانی نظریه هلیدی و حسن" و مفاهیم نسبتا هم ارز آن ها در بلاغت سنتی و معناشناسی، به واکاوی و ترسیم انسجام واژگانی در برخی شواهد تعدد حال مفرد قرآنی و ایفای نقش آن در متنیت قرآن و نیز تولید معانی جدید پرداخته است. کاربست موازی برخی مفاهیم مشترک دو حوزه بلاغت قدیم و زبان شناسی جدید، در ترسیم انسجام واژگانی و تحلیل و فهم دقیق تر معانی متن قرآن، مفید است. بر اساس داده ها، تناسب و یا تضاد واژگان، عامل انسجام دو یا چند حال مفرد معطوف و کاربرد واژگان مترادف و یا دارای تلازم معنایی، عامل انسجام حال مفرد غیر معطوف شده است که این انسجام واژگانی، در راستای انسجام متن قرآن قرار دارد. همچنین، نسبت های معنایی در ترکیب دو یا چند حال مفرد، ضمن تصویرسازی ، معناافزا بوده و دلالت های خاصی، بیش از معنای تک تک آن واژگان را به مخاطب القا می کنند.

قرآن کریم, انسجام واژگانی, تعدد حال مفرد, معناشناسی بلاغی