محمد سرتاج - استادیار دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی اصفهان
محمدباقر صدوق - مدیر کل سازمان حفاظت محیط زیست استان مرکزی
حمید جلالوندی - کارشناس ارشد سازمان حفاظت محیط زیست استان مرکزی

از موارد مهم در مدیریت جامع پسماندهای ویژه مکانیابی محل دفع (Site Selection) می باشد. سیستم های اطلاعات جغرافیایی GIS از جمله روشهای نوینی است که امروزه برای انجام مطالعات مکانیابی مورد استفاده قرار می گیرد. هدف این تحقیق ارائه کاربرد این روش به منظور محل دفع پسماندهای ویژه در استان مرکزی است. استان مرکزی از جمله استانهایی است که کارخانه های صنعتی متعددی در آن متمرکز شده اند و میزان قابل توجهی مواد زائد صنعتی و خطرناک تولید می کنند. اطلاعاتی درباره موضوعات مختلف از قبیل مناطق حفاظت شده، زمینشناسی، لرزه خیزی، توپوگرافی، هیدرولوژی و هیدروژئولوژی، کاربری اراضی، هواشناسی، پراکنش جمعیتی، پراکنش معادن، راهها و خطوط انتقال نیرو و ... جهت انجام تحلیل GIS در انتخاب محل مناسب ضروری به نظر میرسد. در اولین مرحله پس از تهیه اطلاعات مورد نیاز و تبدیل آنها به فرمت قابل استفاده در نرمافزار تحلیل GIS، تحلیلهای انجام شده و مناطق مناسب وواجد شرایط شناسایی شدند. پس از آماده سازی فایلها محدوده و حریم در نظر گرفته شده برای هر یک از عوارض روی آنها اعمال شده و این حریم توسط نرم افزار برای تک تک عوارض در نظر گرفته میشود. این حریم در سه بخش به صورت سه حالت خوب، متوسط و ضعیف روی هر یک از عوارض اعمال شد. برای هر یک از عوارض یک ضریب اهمیت (بین 1 تا 4) در نظر گرفته شد و پس از اعمال حریم ها کلیه عوارض مورد نظر توسط نرم افزار GIS روی همگذاری شدند تا در نتیجه با اشتراک گیری بتوان مناسبترین محدوده ها را برای اجرای مرکز پسماندهای ویژه تعیین کرد.

(GIS) پسماندهای ویژه، مکانیابی، سیستم های اطلاعات جغرافیایی