هدف از ارائه این مقاله بررسی عوامل موثر بر کاهش و افت میزان مطالعه آزاد و ارائه راهکارهایی جهت بهبود عملکرد در بین دانش آموزان می باشد. کتاب، یکی از ابزارهای تفکر، رشد و تعالی انسانی است. هر آن کس که به کتاب آرامش یابد راحتی وآسایش از او سلب نمی گردد. انسان موجودی کمالگر است و با سکوت و سکون سازگاری ندارد. او همیشه به دنبال راهی است که یک قدم پیش گذارد و گره از مشکلات خود بگشاید. بنابراین او برای پیشرفت در عرصه های زندگی، احتیاج به شناخت نسبتا کاملی از خود و جامعه دارد و باید با گذشت و آینده ارتباط دارد. آیین مقدس اسلامی، فراگیر علم را برای رشد پویایی وتعالی جامعه برشمرده است. با توجه به آمار سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران سرانه مطالعه در بین دانش آموزان ایران یک دقیقه در روز است و این در حالیست که در کشور فنلاند سرانه مطالعه بیش از چهل دقیقه در روز است. با اندکی بررسی می-توان به علل این موضوع پی برد. بطور کلی تمرکز این مقاله برروی راهکارهایی است تا از ادامه یافتن این مشکل اساسی جلوگیری شود، زیرا مطالعه ساختار ذهنی یک جامعه را سامان می بخشد و باعث نگرش متفکرانه به مسائل گوناگون می شود.