احمد نبی زاده - استادیار، گروه مدیریت کسب وکار، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
فرشید سپهوند - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مدیریت کسب وکار، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

هدف: صندوق های سرمایه گذاری مشترک سهامی با دارایی حدود ۱۰۲,۷۷۱هزار میلیارد ریال در انتهای سال ۱۳۹۸، در بازار سرمایه ایران نقش مهمی ایفا می کنند. یکی از عواملی که بر عملکرد این صندوق ها موثر است، میزان فعال بودن سبد سهام آنها نسبت به شاخص است. مدیریت این صندوق ها، همواره با خود می اندیشد که با وجود هزینه های موجود، توانسته اند عملکردی بهتر از بازار داشته باشند یا خیر. در این پژوهش، تاثیر مدیریت فعال، نسبت هزینه، نسبت فعالیت، اندازه، نسبت گردش وجوه و نسبت سهام داران حقیقی بر عملکرد صندوق های سرمایه گذاری مشترک فعال بررسی شده است. روش: به کمک مدل پنج عاملی فاما فرنچ و با استفاده از بازده ماهانه صندوق ها، مقادیر آلفا و مجموع مجذور انحرافات (R۲) که به ترتیب، معرف عملکرد و میزان منفعل بودن صندوق هاست، محاسبه شده است. مقدار R۲ همیشه بین ۰ و ۱ قرار دارد. اگر مقدار R۲ نزدیک ۱ باشد، یعنی عملکرد صندوق مشابه شاخص بازار است و پرتفوی به صورت غیرفعال مدیریت می شود و هرچه مقدار آن از ۱ فاصله بگیرد، پرتفوی فعال تر است. از این رو، مقدار فعال بودن مدیریت با مقدار R۲-۱ متناسب است. در نهایت، با استفاده از معادله رگرسیونی، تاثیر هر یک از عوامل بر عملکرد صندوق ها سنجیده شده است. یافته ها: بر مبنای یافته های پژوهش، بین میزان فعال بودن مدیریت و عملکرد صندوق های سرمایه گذاری مشترک، رابطه معکوس و معناداری وجود دارد. صندوق های با اندازه بزرگ تر و نسبت هزینه بالاتر، عملکرد بهتری دارند و افزایش جریان وجوه باعث تضعیف عملکرد این صندوق ها می شود. در صندوق هایی که عملکرد ضعیفی داشته اند، رابطه نسبت فعالیت و عملکرد معکوس است. همچنین، بین نسبت سهام داران حقیقی و عملکرد صندوق ها، رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: مدیریت فعال، عملکرد صندوق های سرمایه گذاری مشترک سهامی در بورس اوراق بهادار تهران را بهبود نداده است.  

صندوق های سرمایه گذاری مشترک, عملکرد, مدیریت فعال, نسبت هزینه