سروناز آئینه وند - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
محمدرضا غلامیان - دانشیار، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.

هدف: علیرغم پیشرفت تکنولوژی در زمینه بهداشت و درمان ، دانشمندان هنوز نتوانسته اند جایگزین مناسبی برای خون انسان پیدا کنند. درنتیجه مدیریت موجودی خون و فرآورده های خونی همواره از دغدغه های اصلی جوامع پزشکی به شمار می رود. از میان فراورده های خونی، مدیریت پلاکت ها به دلیل کاربردهای منحصر به فردشان و در مقابل فسادپذیری سریعشان، بسیار حائز اهمیت است. هدف اصلی این پژوهش ارائه مدل زنجیره تامین پلاکت جهت کاهش تعداد کمبودها و دوریزها بطور همزمان است.روش: در این مطالعه، یک مدل برنامه ریزی غیرخطی مختلط  مکان یابی-موجودی با استفاده از مفاهیم موجودی برای مدیریت موجودی پلاکت در مراکز خون و بیمارستان ها و مکان یابی تسهیلات جمع آوری به منظور کاهش هزینه های زنجیره تامین پلاکت ارائه شده است. مدل مکان یابی-موجودی ارئه شده توسط روش خطی سازی تکه ای به مدل خطی تقریب زده شده و سپس توسط نرم افزار گمز حل شده است.یافته ها: با استفاده از مدل پیشنهادی، مراکز خون توانایی پاسخگویی به درصد بالایی از تقاضای بیمارستآن ها را پیدا می کنند که موجب کاهش تعداد واحدهای کمبود پلاکت و هزینه های زنجیره تامین می گردد. همچنین با استفاده از مفاهیم موجودی و تخصیص بهتر بیمارستآن ها به مراکز خون با به کارگیری سیاست فایفو، محدودیت هدررفت تعداد واحدهای دورریز در بیمارستآن ها و مراکز خون برطرف می گردد.نتیجه گیری: با استفاده از نوآوری توسعه یافته و بکارگیری روابط و فرمول های کنترل موجودی و میزان سفارش اقتصادی، می توان موجودی پلاکت مراکز خون را به گونه ای مدیریت کرد که در هر دوره، حداکثر تقاضای بیمارستآن ها پاسخ داده شده و کمبود کاهش یابد. همچنین به دلیل ویژگی های خاص خون، پلاکت ها در شرایط مناسب تری نگهداری می شوند که سبب کاهش دورریز در بیمارستان ها می گردد. بعلاوه با استفاده از تسهیلات جمع آوری خون سیار می توان تعداد اهداکنندگان خون را بهبود بخشید.

زنجیره تامین پلاکت, مقدار سفارش اقتصادی, مکان یابی, مدیریت موجودی, دورریز