سید رامین هاشمی - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت استراتژیک، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
اصغر مشبکی اصفهانی - استاد، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
اسدالله کردنائیج - استاد، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
سید حمید خدادادحسینی - استاد، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

هدف: هدف این پژوهش یافتن سازوکارهای اتخاذ و اجرای استراتژی تنوع بخشی در شرکت های چند کسب وکاره ایرانی در قالب الگوی محتوا، بستر و فرایند است. تنوع بخشی از دیدگاه مدیران ارشد کاویده شده تا مقوله های اصلی و تاثیرگذار آن شناسایی و الگوی آن جهت بهینه سازی های آینده در هولدینگ های ایرانی احصا شود. روش: روش پژوهش کیفی بوده و با روش تحلیل داده بنیاد نظام­مند اجرا شده است. جامعه هدف مدیران و کارشناسان ارشد حوزه استراتژی شرکت های چند کسب­وکاره ایرانی است که در فرایند و تصمیمات تنوع­بخشی در سازمآن هایشان مشارکت داشتند. با نمونه گیری ترکیبی هدفمند، گلوله برفی و نظری و پس از ۲۵ مصاحبه عمیق، اشباع نظری حاصل شد. یافته ها:: تحلیل داده­ها نشان­دهنده این است که شرایط علی انگیزه­های فردی، سازمانی، اقتصادی و کاهش ریسک و شرایط مداخله­گر میزان ثبات محیط کلان، میزان وجود نهادهای تسهیلگر، وضعیت قوانین و سیاست­های حامی و محیط مستعد فرصت جویی­های ویژه پدیده تنوع بخشی کسب وکار را در بستر میزان بلوغ در چرخه عمر سازمانی، منابع سازمان، قابلیت­های سازمان، مهارت و تفکر استراتژیک مدیران ارشد و جهت­گیری­های استراتژیک سازمان شکل می­دهند. این پدیده با گام­های گزینه­سازی، گزینه­گزینی، مشخص کردن استراتژی ورود، هولدینگ­سازی و نهادینه و سیستماتیک­سازی اجرایی شده و به پیامدهای مثبتی مانند عملکرد مالی بالاتر، کاهش ریسک، قدرت، رشد و توسعه و سایر پیامدهای مشابه می­انجامد. نتیجه گیری: برای موفقیت اجرای استراتژی تنوع­بخشی می­بایست به مقوله­های مهم ۲۷ گانه و مفاهیم مرتبط با آن ها توجه کامل داشت و با آگاهی کامل از آن ها به صورت مناسب بهره برداری نمود.

استراتژی, تنوعبخشی, شرکت های چند کسبوکاره, نظریه داده بنیاد