هویت فرهنگی در مجموعه های تلویزیونی ایرانی مطالعه موردی: بررسی مجموعه تلویزیونی خط شکن

در پژوهش حاضر که به بررسی موضوع هویت فرهنگی در محتوای روایی مجموعه های تلویزیونی ایرانی پرداخته است، هویت، به سطوح و انواع فردی و جمعی و هویت جمعی، خود به هویت های قومی، ملی، دینی و مدرن تقسیم می شود. از آنجا که هویت فرهنگی، در اصل برساخته ای از تعامل و پیوند بین مولفه های گفته شده در ساختار اجتماعی است، کلیه مفاهیم یاد شده را دربر می گیرد. این مفهوم در قالب نظریه کاشت گربنر، به عنوان الگویی معنایی مطرح است که از طریق مجموعه های نمایشی تلویزیون، بازنمایی و به مخاطبان القا می شود. برای بررسی موضوع پژوهش، مجموعه تلویزیونی «خط شکن» به روش هدف مند انتخاب شده است. از کل ۲۲ قسمت این مجموعه، ۱۴ قسمت و ۱۶ صحنه (به عنوان کوچک ترین واحد تحلیل) به روش تحلیل نشانه شناختی، مورد بررسی قرار گرفته است. نشانه ها و رمزهای موجود در قسمت ها و صحنه های انتخاب شده که دارای مضامین هویت فرهنگی هستند، بر اساس روش تحلیل جان فیسک، در سه سطح رمزگان واقعیت، بازنمایی و ایدئولوژی، تحلیل و ارزیابی شده اند.یافته های پژوهش نشان می دهد در این مجموعه تلویزیونی هویت دینی، به عنوان هویت فرهنگی پایه و برتر بازنمایی شده است. در مقابل، هویت ملی و مدرن نیز به عنوان سطوحی از هویت فرهنگی با بار ارزشی پایین به نمایش درآمده است.

Keywords:

بازنمایی , نشانه شناختی , هویت دینی , هویت فرهنگی , هویت مدرن , هویت ملی