محسن احدنژاد - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
صفیه حاضری - دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان،زنجان، ایران

بررسی وضعیت و تنگناهای توسعه ی نواحی، به لحاظ شکوفایی در شهرها، از مسایلی است که اخیرا در فرهنگ برنامه ریزی شهری مطرح شده است. اما در کشور ما کمتر طرح شده و ناشناخته می ­باشد. این مقاله ضمن معرفی شکوفایی شهری به عنوان رویکرد جدید در برنامه ­ریزی شهری جهان معاصر،  مفهوم شکوفایی و ابعاد آن را بررسی کرده و به شناسایی شاخص ­ها و عوامل موثر در شکوفایی شهری در بعد کالبدی (­زیر­­ساختی) می­ پردازد و سپس نواحی شهری تبریز را بر اساس شاخص ­های شکوفایی کالبدی با استفاده از مدل تودیم رتبه ­بندی می ­نماید. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. جهت رتبه­ بندی و انجام تحلیل­ های لازم­؛ از GIS برای تهیه نقشه ­های مربوطه­، از روش AHP جهت وزن­ دهی معیارهای موثر در شکوفایی شهری کالبدی و زیرساختی و در نهایت از مدل TODIM برای رتبه ­بندی شکوفایی شهری کالبدی و زیرساختی نواحی شهری استفاده گردیده است. نتایج حاصل از مطالعه نشان می ­دهد که نواحی ۱-۸، ۱-۵ ، ۲-۱، نواحی با شکوفایی بالا به لحاظ کالبدی و زیرساختی می ­باشند. و نواحی ۲-۹، ۶-۵ ، ۳-۷، نواحی با شکوفایی پایین و در سه رتبه آخر به لحاظ شکوفایی کالبدی و زیرساختی می­ باشند. در کل، آنچه که از رتبه ­بندی نهایی به دست آمد، نشان­ دهنده عدم تعادل در توزیع مولفه ­های شکوفایی مرتبط با زیرساخت­ های شهری در کلانشهر تبریز می­باشد.

بعد کالبدی, شکوفایی شهری, شهر تبریز, مدل تودیم