تحلیل اثرات بلندمرتبه سازی بر فرم شهری کلانشهر مشهد

مکانیابی و نحوه توزیع فضایی ساختمان­ های بلندمرتبه، نقش زیادی در پایداری شهر داشته و می­تواند در کاهش یا افزایش اثرات این ساختمان­ ها بر فضای شهری، تاثیر داشته باشد. با توجه به شکل­ گیری ۲۲۰ ساختمان بلندمرتبه ۱۰ طبقه به بالا طی دهه ۱۹۷-۱۳۸۵ در کلان­شهر مشهد و افزایش تعداد آنها که عمدتا در طی دهه اخیر اتفاق افتاده است، این مقاله با هدف بررسی و تحلیل توزیع فضایی ساختمان­ های بلندمرتبه احداث شده در کلان­شهر مشهد (طی دهه ۱۳۹۷-۱۳۸۵) و تاثیر آن بر فرم شهری کلانشهر مشهد انجام گردید. پژوهش از نوع کاربردی و از نظر روش، پیمایشی بوده و از شیوه تجزیه و تحلیل توصیفی- تحلیلی بهره برده است. به این منظور از آمار و اطلاعات موجود و مدل خود­همبستگی فضایی و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. نتایج بیانگر آن ­است که ساختمان­ های بلندمرتبه شهر مشهد در طی این دوره زمانی، از الگوی خودهمبستگی فضایی برخوردار بوده و می­توان آن را دارای الگوی خوشه ­ای دانست. مطالعه تاثیرات این ساختمان­ ها بر فرم شهری، نیز بیانگر الگوی چندمرکزی با مرکزیت غالب در هسته مرکزی (پیرامون حرم مطهر) با کاربری تجاری و اقامتی می­باشد. که ایجاد چند هسته فرعی نقش هسته اصلی را کاهش داده است و با توجه به مرکزیت اصلی و پراکنش خوشه­ های مختلف در سطح شهر، با پایداری فرم شهری ارتباط مثبتی دارد زیرا از طریق پخشایش چندمرکزی سبب شده است که از مشکلات و مسائل زیاد پیرامون هسته مرکزی شهر و الگوی تک مرکزی کامل کاسته شود.

Keywords:

بلندمرتبه سازی , توزیع فضایی , فرم شهری , کلانشهر مشهد