حسین کاویار - استادیار گروه حقوق دانشگاه اراک
ابراهیم جوانمرد فرخانی - استادیار دانشگاه گنبد کاووس
حمید میری - استادیار دانشگاه گنبد کاووس

«اذن» از نهادهای موثر و بنیادین در فقه و حقوق ایران است که در مورد ماهیت آن اختلاف نظر وجود دارد. بیشتر پژوهشها و تحقیقات فقها و حقوق دانان در مورد اذن، به آثار و احکام اذن برمیگردد و به ندرت ماهیت حقوقی آن مورد تحلیل قرار گرفته است. این مقاله با روش تحلیلی، توصیفی در پی پاسخ به این سوال است که آیا اذن یک عمل حقوقی یک­طرفه(ایقاع) بوده و تحقق آن نیازمند انشاء است یا یک واقعه غیرانشایی است؟ نتایج تحقیق نشان میدهد در قانون مدنی، مقرره­ای که ماهیت این نهاد حقوقی را مشخص کند، وجود ندارد. برخی فقها و حقوق دانان بر این باورند که اذن، صرفا اباحه محض است و در زمره عقود یا ایقاعات قرار نمی­گیرد. گروه دیگر معتقدند که اذن یک عمل حقوقی و ایقاع به شمار میآید. به نظر نگارندگان، عمل حقوقی از اراده انشایی حاصل میشود، ولی اراده آذن فاقد چهره انشایی است. اثری که بر اذن بار می­شود نیز در نتیجه اراده آذن نیست، بلکه شارع آن را جعل میکند، پس  باید اذن را واقعه حقوقی دانست.

اذن, اجازه, ماهیت اذن, عمل حقوقی, واقعه حقوقی