علی خلیل پور - جامعه المصطفی العالمیه

دیدگاه هر مفسری نسبت به جامعیت قرآن در فهم و استنباط مفسر موثر می باشد و اثر مستقیمی بر تفسیر می گذارد و مقدار انتظارات  از قرآن را مشخص می نماید بنابر این بحث از جامعیت دارای نقش بسزائی است که مفسران ذیل برخی آیات به آن پرداخته اند و با تبیین این مطلب می توان به نحو احسن از قرآن بهره مند شد و دریافت که در چه مواردی و چه اموری باید به قرآن رجوع کرد و در چه مسائلی می توانند قرآن را ملاک و میزان قرار داد. که دو نظر اصلی در این زمینه وجود دارد و بعد از نقل اقوال و ادله و بررسی آن ها ثابت می شود که تمام علوم و معارف در قرآن آمده است و هر چیزی در آن بیان شده است. هر چند نگاشته هایی در این زمینه به رشته تحریر درآمده است ولی این نوشته به ادله ای برای اثبات مدعای خود و نقد دیدگاه های دیگر پرداخته است که در نوشته های دیگر به آن ها اشاره ای نشده است و در پایان این نتایج به دست می آید. تمام موضوعات و مسائل در قرآن ذکر شده است. و معارف و علوم در تمام قرآن (اعم از ظهر و بطن) یافت می شوند. و فقط نباید به ظاهر قرآن بسنده کرد. با استفاده از هدایت و سعادت نمی توان اطلاق آیات و روایات دال بر جامعیت اطلاقی قرآن را تقیید زد و دلیلی نیز بر این مطلب وجود ندارد. با استفاده از ادله عقلی نمی توان برای قرآن قلمرو فرض کرد چرا که ممکن است خداوند بخاطر مصالحی و الطافی مطالبی را در قرآن ذکر نماید که عقل از دستیابی به آن ها نا توان باشد. روایات عرضه در میان روایات دلیل متقنی بر عمومیت جامعیت قرآن می باشد. استخراج تمام مطالب از قرآن فقط با حضور معصومین به طور کامل صورت می گیرد  و در غیر این صورت به صورت کامل و جامع نمی توان به معارف قرآن دسترسی پیدا کرد. هر چند با کسب تقوا و باطنی پاک می توان به برخی از آن ها دست پیدا کرد.

قرآن کریم, علوم در قرآن, ظهر و بطن, معارف قرآن