شهناز ضرغام روانبخش - کارشناسی ارشد دانشگاه دانش پژوهان پیشرو
مژگان مژگان - معاون مرکز تحقیقات زیست محیطی زنده رود
امیرمسعود سامانی مجد - عضو هیات علمی دانشگاه دانش پژوهان پیشرو

مفهوم زیست پذیری از مفاهیم نوین تبیین کننده نظام های کنونی شهری است که به دلیل تحول در اندیشه ها و آرمان های جامعه معاصر، جایگاهی بایسته پیدا کرده است. در واقع، شهر زیست پذیر شهری است که در آن ارتباط بین گذشته و آینده وجود دارد. زیرا، به گذشتگان و آیندگان احترام می گذارد، با اتلاف منابع طبیعی مبارزه و برای حفظ آنها برای نسل بشر تلاش می کند. ابعاد فیزیکی و اجتماعی آن برای رفاه و پیشرفت اجتماع باهم همکاری می کنند و فضاهای عمومی در آن، کانون زندگی اجتماعی جامعه است. این شهر همچنین تضمین کننده کیفیت مطلوب زندگی در فعالیت های اجتماعی، اماکن عمومی جذاب، حفظ حریم خصوصی، سلامت اقتصادی، اجتماعی و سرزندگی محیط زیستی است. بر اساس مرور منابع داخلی و خارجی در بین شاخص های زیست پذیری مورد بررسی، بیشترین فراوانی مربوط به تعاملات اجتماعی، کرامت و ارزشمندی مردم در جامعه است. دومین شاخص امنیت می باشد که در بیش از ۱۳ مورد مطالعات بررسی شده، به عنوان شاخص زیست پذیری در نظر گرفته است. اجتماعات محلی و مشارکت و هم چنین گزینه های مختلف حمل و نقل، مطلوبیت و کارایی سیستم حمل و نقل و کیفیت آن، در رتبه سوم بالاترین فراوانی قرار گرفته اند. کمترین فراوانی مربوط به شاخص مدیریت شهری، کیفیت زندگی، سرزندگی، و حفاظت از مرکز شهر می باشد. هر چند در این پژوهش، شاخص های مختلف زیست پذیری شهری ارائه شده است، اما یافته های مقاله بیانگر این موضوع است که با توجه به شرایط امروز، در بیشتر شهرهای جهان توافق کلی درباره اهمیت و ضرورت شناخت، تحلیل و تبیین زیست پذیری شهری در ابعاد گوناگون وجود دارد اما اجماع نظر درباره تعریف، اصول، معیارها و شاخص های آن وجود ندارد. مهمترین علت این امر را می توان در وابستگی مستقیم این مفهوم به شرایط مکانی، زمانی و مهمتر از همه، بستر اجتماعی - اقتصادی و مدیریتی جامعه هدف دانست.

عضو هیات علمی دانشگاه دانش پژوهان پیشرو