نیما غلامپور - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های هیدرولیکی، موسسه آموزش عالی صالحان
رامین فضل اولی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

با گسترش شهرنشینی و کاهش سطوح نفوذ پذیری، در هنگام بارندگی مشکلاتی از قبیل آب گرفتگی در سطح شهر ایجاد می گردد. این چالش در شهر تبریز هر ساله مشکلات محسوسی و نامحسوس فاراوانی را برای مردم از جمله مشکل عبور و مرور به وجود می آورد. امروزه شهرک خاوران تبریز، نیازمند بررسی پتانسیل های موجود جهت ارزیابی کارایی شبکه ی زهکشی موجود در آن از لحاظ هیدرولیکی و هیدرولوژیکی جهت تخلیه رواناب شهری است. محور این پژوهش انتخاب بهترین راهکارهای مدیریتی BMP، روش های توسع کم اثر LIDs با استفاده سناریوهای مختلف که یکی از راهکارهای نوین و موثر در مدیریت کمی رواناب شهری است، در این مطالعه، با استفاده از نرم افزار SWMM دو راهکار جوی باغچه و ترانشه نفوذ، در دوره های بازگشت ۲، ۵ و ۱۰ ساله، مورد بررسی قرار گرفته است. مقایسه سناریوی دبی بدون LID و دبی با سناریوی ترانشه ی نفوذ در دوره ی بازگشت ۲ ساله میزان کاهش دبی اوج ۳۰% درصد و میزان خطای دبی اوج ۱/۰۷ سانتی متر بر ثانیه، دردوره ی بازگشت ۵ ساله میزان کاهش دبی او ۲۸% درصد و میزان قدر مطلق خطای دبی اوج ۱/۴۶ سانتی متر بر ثانیه و در دوره ی بازگشت ۱۰ ساله میزان کاهش دبی اوج ۲۷% درصد و میزان قدر مطلق خطای دبی اوج ۱/۷۳ سانتی متر بر ثانیه را به همراه دارد. مقایسه سناریوی دبی بدون LID و دبی با سناریوی جوی باغچه، در دوره ی بازگشت ۲ ساله میزان کاهش دبی اوج ۷/۵% درصد و قدر مطلق خطای دبی اوج برابر با ۰/۳۹ سانتی متر بر ثانیه و در دوره ی بازگشت ۱۰ ساله میزان کاهش دبی اوج برابر با ۳% درصد و قدر مطلق خطای دبی اوج ۰/۱۹ سانتی متر بر ثانیه است تاثیرات این روش ها را بر کاهش دبی اوج سیلاب خروجی در شهرک خاوران تبریز را مشاهده خواهیم نمود، هدف از این تحقیق کنترل کمی رواناب است، بنابراین با بررسی LID های، ترانشه نفوذ، جوی باغچه و مقایسه آن ها با شرایط واقعی مدل بدون LID منطقه مورد مطالعه ترانشه نفوذ کارایی بیشتری درکاهش سیلاب داشته و به عنوان بهترین راهکار مدیریتی انتخاب گردید.

مدیریت شهری، سیلاب، ترانشه، نفوذ، جوی باغچه، LID، نرم افزار BMP SWMM، دبی اوج