محمد فاکر میبدی - استاد جامعه المصطفی العالمیه
باقر ریاحی مهر - دانش آموخته دکتری قرآن و مستشرقان جامعه المصطفی العالمیه
سید محمد سلطانی - دانش آموخته دکتری تاریخ اسلام دانشگاه باقر العلوم

نوشتار حاضر با بهره جستن از روش توصیفی– تحلیلی به بررسی شخصیت و جایگاه علمی ابی­ بن کعب، ویژگی­های مصحف وی و میزان تاثیرگذاری آن بر قرائت حفص از عاصم و تطابق این دو پرداخته است. بررسی مجموع داده های تاریخی حدیثی و آگاهی های علوم قرآنی نشان می دهد که قرائت ابی نه تنها جایگاه والایی در نزد عالمان علم قرائت داشته، بلکه اهل­بیتb شیوه قرائت خود را مطابق با آن دانسته­اند. روایت شش تن از  قرای سبعه در نهایت به قرائت او باز می گردد که این امر به­ ضوح نشان­گر تاثیر گسترده­ او بر قرائت مشهور است. با بررسی شواهد موافق و مخالف تطابق قرائت ابی با روایت حفص از عاصم می­توان ادعا نمود این دو قرائت به میزان بسیار زیادی تطابق داشته و با قرائت مشهور مسلمین هم خوان است. گزارش­هایی از تفاوت سوره­های موجود در مصحف ابی با مصحف رسمی وجود دارد که قابل نقد سندی و تاویل محتوایی است؛ اما وجود اختلاف­های جزئی زیاد میان مصحف ابی و قرائت حفص از عاصم با توجه به گزارش­های متعدد در منابع گوناگون، قابل انکار و یا توجیه نیست.

قرآن, قرائات, ابی بن کعب, قرائت حفص از عاصم, قراء سبعه, جمع قرآن, مصحف عثمانی