ارزیابی یکنواختی کودآبیاری و تلفات کود در آبیاری جویچه ای

چکیده این تحقیق به منظور ارزیابی یکنواختی کودآبیاری در رژیم های مختلف آبیاری جویچه ای انجام شد. آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گلمکان با بافت سبک در سال۱۳۸۵ اجرا گردید. طرح آماری دارای دو فاکتور بود. فاکتور اصلی، رژیم آبیاری در دو سطح شامل رژیم آبیاری جویچه ای انتها باز و بسته و فاکتور فرعی زمان تزریق کود در سه سطح شامل تزریق کود نیترات پتاسیم در نیمه اول، نیمه دوم و تمام زمان آبیاری بود. برای آبیاری از دبی های ورودی نزدیک به ماکزیمم دبی غیر فرسایشی استفاده گردید. پارامترهای نفوذ و ضریب زبری سطح به روش واسنجی تعیین شد. به منظور ارزیابی یکنواختی آب و کود در جویچه های مورد مطالعه، شاخص های یکنواختی توزیع نیمه و چارک پایین آب و کود در آزمایش ها تعیین گردید. نتایج نشان داد که در بیشتر موارد اختلاف معنی داری بین ضرایب یکنواختی توزیع آب و کود بین تیمارهای آزمون شده به چشم نمی خورد. مقایسه مقادیر میانگین های یکنواختی توزیع نیمه و چارک پایین آب نشان داد که تفاوت معنی داری بین دو رژیم آبیاری انتهای باز و بسته وجود ندارد و هر دو از یکنواختی بالایی برخوردارند(حدود ۹۷ درصد). از نظر یکنواختی توزیع کود نیز بین تیمارهای رژیم با انتهای باز و بسته تفاوت معنی داری وجود نداشت. لیکن رژیم با انتهای بسته به دلیل عدم تلفات آب و کود نسبت به رژیم انتها باز ارجحیت دارد. در صورت باز بودن انتهای جویچه ها، تلفات کود به صورت رواناب زیاد خواهد بود، لذا برای کاهش تلفات کود به صورت رواناب، گزینه تزریق کود در نیمه اول آبیاری توصیه می گردد. در صورت بسته بودن انتهای جویچه ها تزریق کود در تمام مدت زمان آبیاری از یکنواختی بیشتری برخوردار بود. نتایج همچنین نشان داد که از کل نیترات نفوذ یافته در پروفیل خاک، حدود ۹۰ درصد آن در لایه ۳۰ سانتی متری اول خاک باقی مانده است. به عبارتی در صورت مدیریت صحیح کودآبیاری در آبیاری جویچه ای، تلفات ناشی از نفوذ عمقی به حداقل می رسد. واژه های کلیدی: آبیاری جویچه ای، کودآبیاری، یکنواختی توزیع ، مدل ریاضی