آیدا معدنی
امیر لکزیان
غلامحسین حق نیا
رضا خراسانی

غلظت های بالای عناصر سنگین و وجود فسفر زیاد در خاک موجب کاهش رشد و فعالیت قارچ های میکوریزای آربسکولار و در نتیجه کاهش تولید اسپور توسط این قارچ ها می گردد. به منظور ارزیابی اثر عناصر سنگین روی و کادمیم و عنصر فسفر بر میزان فعالیت قارچ های میکوریزای آربسکولار از طریق اندازه گیری گلومالین تولید شده توسط این قارچ ها، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل دو گونه مختلف قارچ میکوریزای آربسکولار G. mosseae و G. intraradices و بدون میکوریزا (NM)، و ۶ ترکیب فلزی (روی ۴۰۰ ، کادمیم ۲۵، روی و کادمیم به ترتیب ۴۰۰ و ۲۵، فسفر ۵۰، فسفر، روی و کادمیم به ترتیب ۵۰، ۴۰۰ و ۲۵ میلی گرم در کیلوگرم نمونه خاک و بدون فلز) در سه تکرار بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای تلقیح شده با قارچ میکوریزای آربسکولار، گلومالین بیشتری را در مقایسه با تیمارهای بدون میکوریزا تولید کردند. اعمال عناصر مختلف کادمیم، روی و فسفر موجب کاهش تولید گلومالین در هر دو گونه قارچ میکوریزا شدند. به طوریکه بیشترین کاهش گلومالین در گونه G. intraradices در تیمار کادمیم و در گونه G. mosseae در تیمار روی مشاهده شد. نتایج همچنین وجود یک رابطه همبستگی مثبت بین گلومالین اندازه گیری شده به روش برادفورد و روش اندازه گیری درصد کلونیزه شدن ریشه را مشخص کرد. طبق نتایج به دست آمده از این مطالعه، مقدار گلومالین در خاک می تواند به عنوان شاخصی از فعالیت قارچ میکوریزا و سلامت خاک مورد استفاده قرار گیرد.

عناصر سنگین, G. mosseae, G. intraradices, گلومالین