ابراهیم بابائیان
مهدی همایی
رسول راهنمایی

استخراج گیاهی یکی از روش های آلودگی زدایی سرب از خاک محسوب می شود. استفاده از عوامل کی لیت کننده در خاک می تواند کارآیی این روش را افزایش دهد. در این پژوهش، اثر کاربرد کی لیت های طبیعی و سنتزی بر کارآیی استخراج سرب از خاک توسط هویج مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل: ۱) ۶ سطح سرب: صفر، ۱۰۰، ۲۰۰، ۳۰۰، ۵۰۰ و ۸۰۰ میلی گرم در کیلوگرم خاک از منبع نیترات سرب، ۲) کی-لیت : EDTA۴، NTA۵ و اسید اگزالیک و ۳) غلظت کی لیت: صفر، ۵/۲، ۵ و ۱۰ میلی مول در کیلوگرم خاک بود. نتایج نشان داد EDTA به طور موثری باعث افزایش غلظت سرب در محلول خاک شد، به گونه ای که در غلظت ۱۰ میلی مولار آن، سرب قابل استخراج از خاک ۴۶۳ برابر نسبت به شاهد افزایش یافت. با افزایش غلظت کی لیت ها، غلظت سرب در شاخساره و ریشه نیز افزایش یافت. بیشترین مقدار سرب در شاخساره و ریشه در غلظت ۱۰ میلی مول بر کیلوگرم EDTA و سطح ۸۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم سرب خاک به ترتیب ۳۴۲ و ۳۰۱ میلی گرم در کیلوگرم بدست آمد. با افزایش غلظت سرب و کی لیت، پتانسیل استخراج گیاهی سرب از خاک افزایش یافت، به طوری که بیشترین مقدار سرب استخراج شده از خاک در طول دوره رشد هویج، در بالاترین سطح آلودگی خاک و غلظت EDTA، برابر ۱۳۶۷ گرم در هکتار بدست آمد. نتایج این پژوهش نشان داد که هویج توانایی زیادی در جذب و تجمع سرب در اندام های خود دارد و بنابراین می تواند به عنوان گیاهی سرب اندوز در فناوری پالایش گیاهی مورد استفاده قرار گیرد.

آلودگی خاک, اسید اگزالیک, سرب, EDTA, NTA