برآورد عددی مقدار نشت از کانال های خاکی منطقه نازلو ارومیه و اصلاح ضرایب روابط تجربی برآورد نشت

بررسی نشت از کانال های خاکی به دلیل تلفات آب، تنزل کیفیت اراضی و خاک اطراف کانال ها و توجیه فنی پوشش کانال ها همواره مورد توجه بوده است. در این تحقیق مدلی کامپیوتری نوشته شده است که میزان نشت از کانال های خاکی به هر مقطع دلخواه را با حل عددی معادله عمومی جریان آب در خاک همگن اشباع در شرایط همسان و غیر همسان با روش احجام محدود و الگوریتم گوس- سایدل محاسبه می کند. موقعیت خط نشت آزاد با روش شبکه تغییر شکل یافته به همراه سعی و خطا تعیین می گردد. همچنین میزان نشت با استفاده از رابطه دارسی و با کمک مقادیر بار آبی محاسبه شده در گره های مرزی محاسبه می شود. به منظور بررسی دقت مدل از نقطه نظر برنامه نویسی مقدار دبی نشت و مکان هندسی خط نشت آزاد از یک کانال با مقطع دایره ای شکل با نتایج روش تحلیلی نگاشت کانفرمال مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد مکان هندسی خط نشت آزاد و عرض نشت در هر دو روش بر هم منطبق می باشند. همچنین با افزایش فاصله سطح آب زیر زمینی از بستر کانال اختلاف دبی نشت بین دو روش کمتر می شود. علاوه بر این به منظور واسنجی مدل دو کانال به نام های لولهام و شیخ سرمست در منطقه نازلو ارومیه انتخاب شد و مقدار تلفات آب در این دو کانال با اندازه گیری صحرایی برآورد گردید. همچنین نتایج آزمایش نفوذ پذیری با بار افتان نشان داد مقدار ضریب نفوذ پذیری بستر نهر های لولهام و شیخ سرمست به ترتیب ۵/۳ و ۷۷/۱ متر بر روز می باشد. سپس با وارد کردن مختصات مقطع عرضی کانال و ضریب نفوذ پذیری بستر کانال به عنوان تنها داده های ورودی به مدل مقدار نشت محاسبه شد که با مقدار به دست آمده توسط آزمایشات صحرایی اختلافی کمتر از ۵ درصد را نشان می دهد. پس از اطمینان از دقت مدل با استفاده از نتایج اجرای مدل ضرایب چهار رابطه تجربی برآورد نشت برای نهر های لولهام و شیخ سرمست اصلاح گردید.

Keywords:

روش احجام محدود , معادلات تجربی , منطقه نازلو , نشت