مهدی زنگی آبادی
عبدالصالح رنگ آور
حسینقلی رفاهی
مهدی شرفا
محمدرضا بی همتا

چکیده فرسایش خاک یک معضل برای کشاورزی در نواحی استوایی و نیمه خشک می باشد و به علت اثرات دراز مدتش بر روی حاصلخیزی خاک و کشاورزی پایدار، از اهمیت زیادی برخودار است. فرسایش همچنین با رسوبگذاری، آلودگی و تشدید سیلاب ها باعث وارد آمدن صدمات محیطی می شود. این مطالعه به منظور بررسی و تعیین میزان مقاومت یا سستی خاک در برابر فرسایش آبی و همچنین تعیین عوامل تاثیرگذار بر این فرآیند انجام گرفت. اندازه گیری ها در کرت های آزمایشی مجهز به مخازن رواناب و رسوب گیر که در مراتع شمال شرق استان خراسان رضوی و با اقلیم نیمه خشک قرار داشتند، صورت پذیرفت. در این مطالعه تعداد زیادی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک، درصد تراکم پوشش گیاهی و شیب منطقه اندازه گیری و در نهایت رابطه این عوامل با میزان خاک فرسایش یافته بر اثر ۴۳ رخداد بارندگی رسوبزا با استفاده از نرم افزارهای آماری بررسی گردید. رگرسیون خطی چند متغیره نشان داد که سه عامل درصد تراکم پوشش گیاهی، درصد سنگریزه درشت (۷۵-۱۳ میلی متر) در لایه سطحی خاک و همچنین درصد شیب زمین به ترتیب مهمترین عوامل تعیین کننده میزان فرسایش خاک می باشند. بنابراین مدیریت پوشش گیاهی و همچنین مدیریت شیب مرتع مورد مطالعه که از مراتع شاخص منطقه به حساب می آید اولین گام در جهت کاهش پتانسیل خاک منطقه نسبت به فرسایش می باشد. واژه های کلیدی: فرسایش خاک، کرت های آزمایشی، مرتع نیمه خشک، پوشش گیاهی، سنگریزه