پرویز عبدی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان زنجان
محمدرضا حسنلو - کارشناس ارشد آبخیزداری دانشگاه تربیت مدرس

یکی از بزرگترین مشکلات منابع طبیعی، مسئله فرسایش خاک است. با از دست رفتن خاک مهمترین منبع تولید مایحتاج بشر از بین می رود که جبران این امر غیرممکن است. جهت شناسایی دقیق عوامل تخریب خاک نیاز به اطلاعات پایه دقیق می باشد، امروزه وجود سیستم های ابزار دقیق و مد های مختلف این توانایی و ابزار را در اختیار انسان قرار داده اند که بتوان با استفاده از آن اطلاعات پایه را ذخیره و درصورت نیاز بازیابی نمود. در این مقاله با استفاده از مدل پسیاک (P.S.I.A.C) و قابلیت های سیستم GIS اراضی زیرحوزه آبخیز تهم چای از نظر فرسایش و رسوب زایی مورد ارزیابی و بررسی قرارمی گیرند. بدین منظور از تلفیق مدل پسیاک  ((P.S.I.A.C و GIS میزان شدت فرسایش و مقدار رسوب تولید شده را در حوزه ها می توان برآورد نمود. با توجه به اینکه نقشه های توپوگرافی، شیب، جهت و زمین شناسی در تعیین واحدهای همگن کاربرد دارند، لذا این داده ها بصورت لایه های اطلاعاتی وارد محیط سیستم (GIS) شده و بعد از پردازش و ساماندهی آنها با توجه به مدل پسیاک اقدام به رده بندی و امتیازدهی به هر یک از عوامل موثر در شدت فرسایش و رسوب زایی گردید. درنهایت با جمع بندی امتیازات هر یک از این لایه ها، امتیاز نهایی استخراج و براین اساس شدت فرسایش و رسوب زایی اراضی منطقه مورد مطالعه تعیین گردید.     براساس نتایج بدست آمده از این تحقیق و تجربیات قبلی انجام شده، این روش در مناطقی که از نظر شدت فرسایش و رسوبزایی در حد کم تا خیلی کم هستند قابل استفاده می باشد. همچنین در مقایسه میزان رسوب بدست آمده با میزان واقعی اندازه گیری شده در ایستگاه هیدرومتری پالتی، واقع در خروجی حوزه مشاهده گردید که نتیجه بدست آمده، همخوانی مناسبی با ارقام اندازه گیری شده دارد.

سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS), شدت فرسایش, رسوب زایی, مدل(P.S.I.A.C)