فریبا کرمی - استادیار پژوهشی دانشگاه تبریز

تاریخ بشری از زمان های دور تا به امروز، همواره شاهد وقوع حوادث طبیعی فاجعه آمیزی بوده که تلفات جانی، زیان های مالی و ویرانی های فراوانی را به دنبال داشته است. مخاطرات ژئومورفولوژیک (۱) درزمره این پدیده ها می باشند و در سراسر کره زمین، زندگی میلیون ها انسان (جانی و مالی) را تهدید می کنند. وقوع آنها به بخش های کشاورزی، دامپروری و صنعتی، خسارتهای هنگفتی وارد می کند. درحقیقت این مخاطرات جزء پدیده های طبیعی هستند ولی زمانی که جوامع انسانی در مقابل آنها قرارگیرد و حوادث فاجعه بار، تلفات جانی و خسارت های مالی فراوانی درپی داشته باشند، حوادث طبیعی به صورت بلایا (۲) ظاهرمی شوند (فن وستن(۳)، ۱۳۷۷، آلسنتاراآیالا(۴)، ۲۰۰۲) و به بلایای ژئومورفولوژیک تبدیل می شوند. امروزه بشر علیرغم وجود منابع و سیستم های مختلف برای اخذ داده های زمینی و تبدیل داده ها به دانش و بهره گیری از این دانش در بهبود وضع زندگی و کاهش اثرات مخرب بلایا توفیق چندانی نداشته است. قطعا راه حل مسئله را باید در افزایش سطح دانش و دانایی انسان جستجو کرد. بطوری که با مدیریت صحیح انواع داده ها و اطلاعات و بهره گیری از فناوریهای نوینی مانند سنجش از دور تا حدودی برای کاهش ابعاد و حجم خسارات ناشی از وقوع بلایای ژئومورفولوژی اقدام نمود.