بهمن کارگر - عضو هیات علمی دانشگاه علوم انتظامی، دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی شهری

شهر مدرن مملو از ناامنی و آسیب های اجتماعی است. تامین امنیت شهری که در فضای باز و گسترده در ابعاد ده ها کیلومتر گسترش بی قواره و بی حد و مرز پیدا کرده است، اگر امری محال نباشد اما مشکل به نظر می رسد. به همین دلیل شهرهای بزرگ که ابعاد انسانی را پشت سر گذاشته اند و دچار انواع تزاحمات و بی قاعده گی شدهاند موجب بروز و ظهور آسیب­ های همه جانبه ای گشته اند، به نحوی که در هیچ یک از عرصه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی قادر به نظارت و کنترل رفتارهای نابه هنجار و ایمن سازی محیط انسانی برای گروه­ های مختلف اجتماعی نیستند. به همین دلیل محیط ­های شهری اساسا محیط ­های ناامن تلقی می شوند. از این رو امنیت شهری از بحث های علمی، فنی، کاربردی و اداری مهمی است که اکنون به صورت یک موضوع میان دانشی و فرادانشی جامع اکنون نگر در چارچوب جامعه شناسی شهری، حقوق، جغرافیا، علوم انتظامی - امنیتی و نظایر آنها بررسی می شود و با سرنوشت آحاد شهروندان کل نظام اجتماعی و اقتصادی کشور و شهر، به ویژه مسائل امنیت کلان شهر سر و کار دارد. کلان شهر تهران پایتخت دویست ساله کشور جمهوری اسلامی ایران به عنوان بزرگترین شهر ایران در یکصد سال گذشته با عبور از مقاطع مختلف تاریخی دارای موقعیت چند شخصیتی سیاسی فرهنگی و اقتصادی شده است. این امر باعث تمرکز جمعیت بسیار زیاد و تمرکز فعالیت های اقتصادی و فرهنگی فراوان و توسعه فیزیکی گسترده ای گردیده است.  همین امر باعث شده است ناهماهنگی میان فعالیت ها، جمعیت، فضا و تاسیسات و تجهیزات امنیتی وجود داشته و این مسئله بصورت معضل انتظامی و امنیتی برای تهران کنونی مطرح باشد بطوری که تهران سرسلسله و قطب جرایم و ناامنی شهری بین همه شهرهای ایران است. رشد فزاینده و گسترش عمودی و افقی ناگهانی تراکم شهر تهران بویژه بعد از انقلاب اسلامی ایران و بواسطه مهاجرت های اولیه، بویژه بعد از شروع جنگ تحمیلی، مسائل اجتماعی و اقتصادی و کمبود مسکن موجب گردید تا امکانات محدود پلیس با افزایش و گستردگی بزهکاری ها، تبهکاری ها، جرائم، جنایت و ابزارآلات و شیوه های نوین مجرمین، فاصله بسیار زیادی پیدا کند. و از طرفی افزایش روزافزون جرائمی از قبیل اختلافات خانوادگی، سرقت، کلاهبرداری، جعل، قتل، موادمخدر، مفاسداجتماعی، تخلفات رانندگی، زورگیری، کیف قاپی و.. و از سوی دیگر ضعف در قوانین و مقررات موجود و نبود هماهنگی لازم بین ضابطین و مامورین انتظامی با قوه قضاییه در برخورد با مجرمین نیز از جمله مشکلات عمده شهرهای بزرگ ایران بویژه تهران است که طبعا کانونهای جرم خیز در همه مناطق ۲۲ گانه تهران یکسان نیست. در این مقاله شهر تهران و مسائل امنیتی در ارتباط با گسترش روزافزون کالبدی و جمعیتی این شهر مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه به مطالعه موردی و محله ای، کلانتری ۱۶۴ از گل وحوزه خدماتی آن از نظر امنیتی که شامل نواحی ۵ و۶ منطقه یک و ناحیه ۱۰ منطقه ۴ میباشد می پردازد.

امنیت, امنیت فردی, امنیت اجتماعی, امنیت ملی, مدیریت شهری, شهر