هوشنگ صانعی - استاد دانشگاه

در سال ۱۴۷۷ میلادی در شهر بولونی (ایتالیا) برای اولین بار اطلس جغرافیایی مشتمل بر بیست و هفت نقشه که توسط کلادیوس پتولمه تهیه شده بود چاپ و منتشر گردید. با اطلاعات که در دست است به نظر می ­رسد اطلس مزبور تا این زمان قدیمی­ ترین چاپ شناخته شده باشد. پتولمه دانشمند و ستاره ­شناس از اهالی اسکندریه کتاب دست نویس یونانی را که طرز تهیه و ترسیم نقشه­ های جغرافیایی را تشریح می­ نمود (مربوط به سال ۱۲۰ میلادی به نام (Geographia) با حاشیه نویسی جامع، تعدیل و تکمیل نمود. به این ترتیب علم تهیه نقشه ­­ها از دوران فترت خارج و به صورت دانشی مورد احتیاج امروزی به خود شکل گرفت. بلافاصله موسسات بزرگ چاپ نه تنها در ایتالیا بلکه این بار در آلمان نیز به تهیه نسخه­ های متعدد از آن اقدام کردند. نقشه­ های مزبور عملا در حد اروپا - آسیا - دریای مدیترانه و شمال آفریقا (دنیای شناخته شده آنروزی) محدود می­ شد. تا اواسط قرن شانزدهم میلادی مطالب و مستندات کتاب جغرافیایی پتولمه بدون رقیب باقیمانده بود با این تفاوت که سباستین مونستر برای اولین بار اطلس مزبور را به صورت یک مجلد به جای نقشه ­های جداگانه و مجزا چاپ و صحافی نمود و هنرمندان و کنده­کاران چوب نیز به کمک او شتافته با تزیین و منقوش کردن حواشی و متون آن اطلسی منحصر به فرد و در حد بالایی جالب توجه و زیبا عرضه نمودند.