سید هاشم قاسمی - کارشناس ارشد جغرافیا مدیریت توسعه پایدار روستایی دانشگاه پیام نور فریمان

با توجه به فجایع جبران ناپذیر که تاکنون توسط پدیده زلزله در شهرهای مختلف ایران رقم خورده، یقینا لحاظ کردن این خطر طبیعی به عنوان یک شاخص مهم در توسعه پایدار، الزلمیست. از همین رو در این مقاله نقش پهنه بندی خطر زلزله، که می تواند از نتایج تحلیل احتمالاتی خطر لرزه ای باشد، از جنبه های گوناگون در توسعه پایدار شهرها مورد بررسی قرار گرفته است. به طوری که رخداد بلایای طبیعی می تواند پیشرفت و دستاوردهای توسعه پایدار شهرها را به شدت به مخاطره انداخته و موجب خسارات جانی و مالی فراوان گردد و یا فعالیتها عمرانی و توسعه ای شهرها(در برخی موارد) می تواند زمینه ساز و منشا، رخداد بلایای طبیعی و یا تشدید اثرات و پیامدهای آنها گردد که نیازمند مطالعه و اقدام علمی با رویکردی سیستمی و بین رشته ای است. افزایش جمعیت بالطبع افزایش نیازهای غذایی توسعه کشاورزی و دامپروری، سکونتگاه ها(توسعه مناطق شهری)، امکانات آموزشی- بهداشتی و تسهیلات رفاهی وغیره را به دنبال دارد که لازمه افزایش این نیازها استفاده غیراصولی، نامناسب و بی رویه از ثروت های طبیعی می باشد در نتیجه پیامدهای ناگوار بلایای طبیعی را سبب می گردد و برنامه ریزی های میان مدت ودراز مدت را به مخاطره می اندازد. بلایای طبیعی یکی از موانع اصلی توسعه پایدار محسوب می شود. با توسعه جوامع و پیچیده شدن روابط درونی جوامع بر تعداد بحرا ن های ناشی از بلایای طبیعی و انسان ساز افزوده شده است، و این بحران ها هر روز رو به افزایش است. در بین بلایای طبیعی بلایای هیدرو اقلیمی از جمله سیل و بلایای ژئولوژیک از جمله زلزله بیشتر از سایر بلایا تلفات انسانی و خسارت های اقتصادی به همراه دارد. هدف مقاله حاضر بلایای طبیعی و اثرات آن بر توسعه پایدار شهرها و روستا با روش توصیفی- تحلیلی می باشد. نتایج بررسی ها نشان می دهد حوادث طبیعی، همیشه به عنوان یکی از مخربترین عوامل آسیب رسان به مجتمع های زیستی محسوب شده است، که زلزله اصلی ترین و مخرب ترین آنها به شمار می رود. فکر مقابله با این حوادث و کاهش آسیب رسانی آنها به مجتمع های زیستی، از گذشته نیز در مجامع علمی مطرح بوده و در زمینه مقاوم سازی ساختمانها نیز پیشرفتهای قابل توجهی حاصل شده است.

بلایای طبیعی، توسعه پایدار، شهرها و روستا