یحیی بوذری نژاد - دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
مسلم طاهری کل کشوندی - گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

پژوهش حاضر درصدد بازخوانی رویکردی در توسعه اندیشی است که توسعه را به مثابه یک امر فرهنگی تلقی می نماید؛ در این میان به بازخوانی انتقادی رویکرد «توسعه»ای ضیاءالدین سردار پرداخته می شود که چنین تلقی ای را از توسعه دارد. برای این مهم، با روش اسنادی به داده های مورد نیاز دست یافته و با رویکردی توصیفی-تحلیلی به بازخوانی انتقادی آراء او در این زمینه پرداخته شده است. ابتدا نگاه سردار به توسعه، تطور آن، نسبت توسعه با مقولات دیگری چون جهانی شدن، توسعه و رشته های دانشگاهی در دوره معاصر، بازنگری در امر توسعه و نسبت فرایند اسلامی سازی در کشورهای مسلمان با آن را مورد تامل قرار داده، سپس به نقد و بررسی آراء وی در این زمینه خواهیم پرداخت. مهم ترین یافته این پژوهش آن است که نزد سردار، «توسعه» به مثابه یک امر فرهنگی است که تاکنون وجهه ای «منفی» داشته است که غرب به وسیله آن، آینده فرهنگ های غیرغربی را تحت استعمار خود در آورده و بر آنها مسلط شده است. لذا در این رویکرد، اساسا بازخوانی امر توسعه در فرهنگ های غیرغربی به معنای توجیه کاستی های این پروژه برای کارآ نشان دادن چنین مقوله ای در کشورهای غیرغربی است و سردار شکل گیری رشته های دانشگاهی در عرصه های انسانی را بازیگران فرایند توجیه و ترغیب الگوی غربی توسعه می داند که اسلامی سازی دانش از سوی سردار نیز در چنین فضایی فهم شده است.

توسعه, استعمار, آینده, اسلامی سازی دانش, چند تمدنی, ضیاءالدین سردار