ایرج مغفوری مقدم - مدرس گروه زمین شناسی دانشگاه لرستان
سید عارف علوی - کارشناس آموزشی گروه زمین شناسی دانشگاه لرستان

موجودات زنده درمقابل دو نیروی مختلف و متضاد یکی درونی (تغییرات ژنتیکی) و دیگری بیرونی (تغییرات محیطی) قرارمی گیرند. برآیند این دو نیرو فرگشت (Evolution) جانداران درگذر زمان می باشد. تغییرات محیطی که منجر به فرگشت جانوران می شود را می توان به چهارگروه تقسیم کرد: الف: تغییرات اکولوژی که منجر به فرگشت های خرد (Microevolution) و انتخاب طبیعی(Natural selection) در اجتماعات کم و بیش پایدار می شود. ب: تغییرات میلانکویچی که موجب تغییرات شدید آب وهوایی در چرخه های بیست تا صد هزارسال می گردد و نتیجه آن نابودی اجتماعات جانداران و از بین رفتن تغییرات جمع شده در تغییرات اکولوژی می باشد که به آن چرخه های میلانکویچی (Milankovitch cycles) گفته میشود. ج: تغییرات زمین شناسی که موجب جداشدگی جمعیت های مختلف یک گونه و ایجاد تغییرات فرگشتی بزرگ (Macroevolution) می شود. د: انقراض­ های توده ای (Mass extinctions) جانداران که بطور متوسط هر ۲۶ میلیون سال در روی زمین اتفاق می افتد و موجب از بین رفتن گروه های وسیعی از جانداران در مدت زمان بسیار کم می شود.

فرگشت- چرخه های میلانکویچی- انقراض توده ای- فرگشت خرد