لرزه خیزی پارینه در پلیستوسن پایانی- هولوسن، خوشه بندی زمانی و احتمال رخداد زمین لرزه بزرگ (M>۷) روی گسل دهشیر، ایران مرکزی

Publish Year: 1392
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 177

This Paper With 17 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

این Paper در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_GSJ-23-90_012

تاریخ نمایه سازی: 16 بهمن 1400

Abstract:

سامانه گسلی دهشیر سازنده لبه باختری مجموعه گسل­های جنبای راستالغز راست­بر شمالی- جنوبی در پهنه فلات مرکزی ایران و دربرگیرنده ۶ پاره­گسل به گونه­ای خطی است که در گذر از پهنه­های زمین­ساختی سنندج- سیرجان، کمان ماگمایی ارومیه- دختر و ایران مرکزی، سبب بریدگی و جا به جایی راست­بر سنگ­نهشته­های آتشفشانی ائوسن و بادزن­های آبرفتی کواترنری شده است. گواه­های زمین­ریخت شناختی نشان از جنبایی این سامانه گسلی در کواترنری پایانی دارد و بررسی­های پارینه­لرزه­شناختی گواهی بر جنبش لرزه­ای پاره­گسل مروست در بازه زمانی پلیستوسن پایانی و هولوسن دارد. برای شناخت هرچه بیشتر پیشینه لرزه­ای این پاره­گسل در بازه زمانی میان­مدت (۱۰۳ تا ۱۰۵ سال) با توجه به ویژگی­های ریخت زمین­ساختی و رسوبی- چینه­ای، ۳ ساختگاه در فاصله ۳۵ کیلومتری از یکدیگر در درازای پاره­گسل مروست با هدف انجام بررسی­های پارینه­لرزه­شناختی برگزیده شده است. رخنمون برآمده از حفر ترانشه­ای عمود بر راستای گسل در جنوبی­ترین ساختگاه (هرابرجان)، پدیدار­کننده شاخه­های گسلی پر­شیب با راستای °۱۰±۱۴۰N به همراه خش­لغز­هایی با ریک نزدیک به افقی و سازوکار چیره راستا­لغز راست­بر است. در ساختگاه شمال مروست نیز ترانشه­ حفر­شده در گستره پاره­گسل مروست دربرگیرنده نهشته­های آبرفتی و کوهرفتی پلیستوسن پایانی- هولوسن است که با انجام سن­سنجی نهشته­های سست غنی از کوارتز به روش لومینسانس نوری (OSL) تا Ka ۷۲ سن­یابی شده­اند. بررسی­های پارینه­لرزه­شناختی در این ساختگاه نشان از ماندگاری گواه­های به جای مانده از جنبش شدید لرزه­ای همراه با گسیختگی سطحی برای بخشی از پاره­گسل مروست دارد، به گونه­ای که هم­ترازی زمانی میان زمین­لرزه­های پارینه با بزرگای  ۷Mw > ≈ بیانگر دست­کم رخداد ۷ زمین­لرزه در گذر ۴۳ هزار سال گذشته و با میانگین دوره بازگشت ۱۵۰±۳۶۵۰ سال است. رخداد جوان­ترین زمین­لرزه (Event I) با جا به جایی راست­بر میان ۲ تا ۴ متر و با درازای گسیختگی سطحی بیش از ۴۰ کیلومتر روی پاره­گسل مروست بر پایه سن­سنجی­ به روش OSL به ۲۲۰۰~ سال پیش نسبت داده می شود. سن جوان ترین رخداد لرزه­ای سازگار با نبود نشانه­های ویرانی در سازه تاریخی مروست با پیشینه نزدیک به ۱۳۰۰ سال در فاصله کمتر از ۱۰ کیلومتری خاور پاره­گسل مروست است. الگوی جنبشی روی پاره­گسل مروست را می­توان در  خوشه زمانی و در ۲بازه دگرشکلی ۱) همراه با جنبش لرزه­ای و ۲) به همراه جنبش لرزه­ای کم یا بی­لرزه جای داد. با پنداشت پیوستگی چنین الگوی دگرشکلی تا چرخه لرزه­ای آتی، پاره­گسل مروست امروزه در بازه همراه با جنبش لرزه­ای به سر می­برد که با لحاظ کمترین فاصله زمانی میان دو رخداد لرزه­ای پیاپی نزدیک به ۲۰۰۰ سال، تولید زمین­لرزه­ای ویرانگر با بزرگای بیش از ۷ در سنجه Mw در آینده نزدیک دور از انتظار نیست.

Authors

محمد فروتن

۱ دکتری، دانشگاه پیروماری کوری، پاریس VI، پاریس، فرانسه؛ پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

حمید نظری

استادیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

برتراند میر

استاد، دانشگاه پیروماری کوری، پاریس VI، پاریس، فرانسه

میشل سبریر

محقق ارشد، دانشگاه پیروماری کوری، پاریس VI، پاریس، فرانسه

مرتضی فتاحی

استادیار، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران

کریستل لو دورتز

دکتری، دانشگاه پیروماری کوری، پاریس VI، پاریس، فرانسه

منوچهر قرشی

دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال؛ پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

خالد حسامی

استادیار، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران

محمد رضا قاسمی

استادیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

مرتضی طالبیان

استادیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران