زنبق عادلی - دانشجوی دکترا، گروه زمین‎شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران.
ایرج رسا - دانشیار، گروه زمین‎شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
علی درویش‎زاده - استاد، گروه معدن، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد لاهیجان، لاهیجان، ایران.

کانسار مس پورفیری هفت چشمه در ۲۸ کیلومتری شمال شهرستان ورزقان در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. بیشتر سنگ‎های منطقه به سن الیگومیوسن و دربردارنده توده های نفوذی کوارتزدیوریتی تا گرانودیوریتی به شدت دگرسانی هستند که دایک‎های آندزیتی بدون کانی‎سازی این واحدها را قطع کرده است. هدف اصلی این پژوهش مطالعه ژئوشیمی و تعیین خاستگاه ماگمای کانسار هفت چشمه است. بررسی روند تغییرات اکسید عناصر اصلی در نمونه ها، بیانگر پیوستگی طیف تغییرات سنگ‎شناسی و منشا یکسان توده‎ها در منطقه است. از سوی دیگر روند تغییرات عناصر سازگار و ناسازگار نمونه ها بیانگر تبلور تفریقی نمونه ها و آلایش یا آغشتگی با پوسته بالایی است. در نمودارهای عنکبوتی تهی شدگی ماگما از عناصر Ti،  NbوSr  و غنی شدگی از عناصر K، Th و Rb  دیده می شود. غنی‎ شدگی نمونه ها از LILE و تهی‎شدگی از HFSE همانند فعالیت ماگمایی نوع I در کمان های آتشفشانی (VAG) است. از سوی دیگر نمودارهای تعیین محیط زمین ساختی رسم‎شده نیز نشان از وابستگی توده هفت چشمه به فعالیت ماگمایی نوع I در کمان های آتشفشانی کناره قاره ها دارد. ترکیب شیمیایی بیوتیت ها نیز منشا کالک آلکالن ماگمای کانسار هفت‎چشمه را تایید می کند.

هفت‎چشمه, خاستگاه ماگمایی, نوع I, بیوتیت