داوود رفاهی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
احمد خاکزاد - دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
نیما نظافتی - دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
خلیل بهارفیروزی - دکترا، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
علی بیاتانی - کارشناسی ارشد، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

پیدایش و گسترش ابزارهای پیشرفته سنجش از دور و ژئوفیزیک هوایی در زمینه اکتشاف منابع معدنی در دهه های اخیر، ناشی از اهمیت این صنعت است. در این پژوهش، از تصاویر سنجندهASTER  و داده های ژئوفیزیک هوایی به منظور پهنه بندی نواحی دگرسانی و تحلیل سیستم  حاکم بر کانه زایی  منطقه و تعیین مناطق پتانسیل معدنی در برگه ۱:۲۵۰۰۰ اوغلان سر در شمال شهرستان سراب در استان آذربایجان شرقی، استفاده شد. منطقه از دید زمین ساختی پهنه ساختاری البرز باختری- آذربایجان قرار می گیرد و از دید زمین شناسی در بردارنده مجموعه ای از سنگ های آذرین که سن ترشیری (ائوسن و نئوژن) به آنها نسبت داده شده است. این مجموعه شامل انواع سنگ های آندزیتی، ریوداسیتی، ریولیتی وگرانودیوریتی است. شکل جایگیری سنگ های یادشده به طور چیره به صورت مجموعه های آذرآواری شامل انواع توف ها و برش های آتشفشانی و روانه های گدازه ای است. در این پژوهش از انواع روش های تحلیل طیفی مانند روش فیلترگذاری تطبیقی (MF)، روش پیش بینی خطی باند (LS-fit)، روش انطباق سیمای طیفی (SFF)، روش نقشه بردار زاویه طیفی (SAM) روی تصاویر  ASTER، به منظور پهنه بندی نواحی دگرسانی استفاده شد. همچنین از روش های تجزیه طیفی روی داده های ژئوفیزیک هوایی مغناطیسی به منظور استخراج توده های کم ژرفا و گسل ها استفاده شد. با تصاویر ASTER و داده های ژئوفیزیک هوایی، نقشه اولیه پتانسیل معدنی منطقه به دست آمد. برای اعتبارسنجی این نتایج، ۲۰۰ نمونه از منطقه برداشت شد و نمونه ها به روش های ICP،  XRF، XRD، تجزیه شده و مورد مطالعه قرار گرفتند که نتابج ۱۹۰ نمونه (۹۵ درصد)، نتایج حاصل از پردازش های سنجش از دور و ژئوفیزیک هوایی را تایید کردند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که استفاده همزمان از تصاویر دورسنجی و ژئوفیزیک هوایی می تواند به بهبود نتایج حاصل کمک کند. به همین دلیل استفاده از روش های یادشده برای دسترسی به نتایج مناسب تر و با دقت بیشتر و برای انطباق نتایج داده ها با هم ضروری به نظر می رسد.

دگرسانی, استر, تحلیل طیفی, ژئوفیزیک هوایی, اوغلان سر