رهیافت های فلززایی و اکتشافی از داده های ایزوتوپی رنیم (Re) و اسمیم (Os) در کانسارهای مس پورفیری کرمان

پژوهش حاضر اولین گزارش از داده های ایزوتوپی رنیم و اسمیم در سولفیدهای مس- آهن ژرف زاد (کلکوپیریت و پیریت) کانسارهای مس پورفیری کرمان است. هر چند که در این مطالعه مجموعه داده محدود بود، ولی تفسیر آنها به شناخت منبع احتمالی فلز برای کانی سازی در سامانه پورفیری کمک کرده است. بر پایه این پژوهش، مقدار ۱۸۸Os/۱۸۷Os آغازین در این کانسارها از کمینه ۱/۰تا بیشینه ۱۰ ثبت شد که این دامنه تغییرات برای نسبت یادشده بسیار بزرگ تر از دامنه آشکارشده در کانسار مس پورفیری شیلی (۱۵/۰ تا ۲/۵) است. ثبت مقادیر غیررادیوژن تا بسیار رادیوژن از اسمیم آغازین در سولفیدهای اولیه کانسارهای مس پورفیری کرمان ناهمگنی ایزوتوپی و گوناگونی در منبع فلز برای کانی سازی در این کانسارها را آشکار ساخته است. ثبت مقادیر غیررادیوژن از ۱۸۸Os/۱۸۷Os آغازین (۱۵/۰-۱۰/۰) در سولفیدهای کانسارهای میدوک و نوچون، در محدوده مقادیر جبه ای (۱۵/۰-۱۳/۰)، نشان دهنده نقش بنیادین سیال های گرمابی کانه ساز مشتق شده از ماگمای جبه ای (توده نفوذی) در تامین فلز مورد نیاز برای کانی سازی در این کانسارهاست. در مقایسه، انحراف بسیار بزرگ دیده‎شده در مقادیر ۱۸۸Os/۱۸۷Os آغازین سولفیدهای کانسارهای کرور (۱۰) و آبدر (۱) از مقادیر جبه ای سهم بیشتر منابع پوسته ای (قاره ای) نسبت به منابع جبه ای را در تامین فلز برای کانی سازی مس پورفیری در این کانسارها نشان می دهد. کانسار سرچشمه با آشکار کردن مقادیر کم رادیوژن از نسبت اسمیم آغازین در سولفیدهای پتاسیک (۲۲/۰) نسبت به سولفیدهای فیلیک (۷۹/۰) دخالت هر دو منبع جبه ای و پوسته ای را در تامین فلز برای کانی سازی نشان می دهد. هر چند که نقش پوسته در طی مراحل پایانی کانی سازی پراهمیت تر بوده است. روند کلی دیده‎شده در رادیوژن ترشدن مقادیر ۱۸۷Os/۱۸۸Os از کانسارهای پرعیار میوسن میانی به کانسارهای کم عیار جوان تر (میوسن بالایی- پلیوسن) در کمربند مس پورفیری کرمان به دخالت فزاینده منابع پوسته ای در زایش ماگماهای نیمه بارور تا نابارور جوان و همچنین در تامین فلز برای کانه زایی های ضعیف همراه نسبت داده شده است. این ارتباط می تواند به عنوان کلیدی برای شناسایی و اکتشاف کانسارهای مس پورفیری با عیارهای اقتصادی پیشنهاد شود؛ کانسارهایی که سهم بیشتری از منبع جبه ای را در تشکیل ماگمای مولد و همچنین فلز مورد نیاز برای کانی سازی در سامانه پورفیری به ارث برده اند. 

Keywords:

ایزوتوپ اسمیم , مس پورفیری , کرمان , فلززایی , اکتشاف