مهراج آقازاده - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور، ایران
زهرا بدرزاده - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور، ایران

در شمال باختر ایران انواع لامپروفیرهای غنی از آمفیبول و غنی از بیوتیت بیشتر به صورت دایک رخنمون دارند و نهشته های پیش از پلیوسن را قطع می کنند. لامپروفیرهای مورد مطالعه در مناطق ارسباران، شبه جزیره اسلامی و رشته ارتفاعات میشو رخنمون دارند. بر پایه مطالعات کانی شناسی و بلور شیمی لامپروفیرهای غنی از آمفیبول دارای کانی شناسی عمده آمفیبول نوع کرسوتیتی، کلینوپیروکسن نوع دیوپسید در یک زمینه ای از بلورهای فلدسپار و شیشه قرار دارند. این نوع لامپروفیرها گاه دارای بلورهای الیوین و بیوتیت هستند. لامپروفیرهای غنی از میکا دارای کانی های میکا با ترکیب فلوگوپیت و کلینوپیروکسن دیوپسیدی در یک زمینه شیشه ای هستند. بر پایه مجموعه کانیایی، شیمی کانی ها و همچنین ویژگی های ژئوشیمیایی لامپروفیرهای غنی از آمفیبول از نوع آلکالن و ترکیب کامپتونیتی- سانائیتی و میکا لامپروفیرها از نوع کالک آلکالن و ترکیب مینت را دارند. لامپروفیرهای آلکالن ویژگی های ماگماهای نوع OIB را نشان می دهند درحالی که لامپروفیرهای کالک آلکالن ویژگی های ماگماهای محیط های فرورانشی را دارند. لامپروفیرهای آمفیبول دار سرخه ویژگی های حدواسط بین دو گروه آلکالن و کالک آلکالن را دارند. با توجه به ویژگی های ژئوشیمیایی هر دو نوع لامپروفیرهای آلکالن و کالک آلکالن از گوشته نوع اسپینل گارنت لرزولیت حاوی کانی های آبدار منشا گرفته اند. ماگمای لامپروفیرهای کالک آلکالن از گوشته لیتوسفری متاسوماتیسم شده توسط عوامل فرورانش و غنی از فلوگوپیت و لامپروفیرهای آلکالن از گوشته لیتوسفری متاسوماتیسم شده توسط گوشته ژرف و غنی از آمفیبول نشات گرفته اند و در پتروژنز لامپروفیرهای آمفیبول دار سرخه هر دو نوع گوشته دخالت داشته است. لامپروفیرهای آلکالن و کالک آلکالن مورد مطالعه در یک محیط پس از برخورد جایگزین شده اند.

ز آمفیبول نشات گرفته اند و در پتروژنز لامپروفیرهای آمفیبول دار سرخه هر دو نوع گوشته دخالت داشته است. لامپروفیرهای آلکالن و کالک آلکالن مورد مطالعه در یک محیط پس از برخورد جایگزین شده اند. کلیدواژه ها: لامپروفیر, آلکالن, کالک آلکالن, پتروژنز, ایران