کمال امیدوار - عضو هیات علمی دانشگاه یزد

مشاورین هواشناسی امریکای شمالی برنامه های تابستانی باروری ابرها را در کشورهای گواتمالا و هندوراس به مرحله اجرا درآورند. این دو کشور همراه با کشورهای مجاورشان در امریکای مرکزی، بخش عمده انرژی الکتریکی خود را از تسهیلات نیروی برق آبی فراهم می کنند. سدهای چیکسوی(Chixoy) در گواتمالا و ال کاژن (El Cajon) در هندوراس بیش از ۵۰ درصد از انرژی الکتریکی مصرفی را در این دو کشور تامین می کنند. معمولا سدچیکسوی در فصل تابستان از آب پرمی شود ولی این سد در سال ۱۹۹۱ احتمالا به علت پدیده ال نینوی (El Nino) قوی پر نشد و منجر به بی نظمی هایی در تولید نیروی برق آبی گردید. به همین دلیل برنامه باروری ابرها در بخشی از ماه های اکتبر (October) و نوامبر (November) که پایان فصل بارانی بود به اجرا درآمد. فرصتها و موقعیتهای باروری با محدودیت روبروبود. برنامه جامع تر در این مورد در اواخر می (May) تا جولای (July) و اواخر سپتامبر (September) تا اواخر اکتبر۱۹۹۲ به اجرا درآمد. هدف این برنامه، افزایش بارندگی روی حوضه رودخانه چیکسوی بود. ارزیابی مقدماتی، اثرات باروری ممکن را در خلال ماه ژون (June) ۱۹۹۲، متوسط ۱۷ درصد بارندگی بیشتر را در چند ایستگاه کنترل بارشی که رو به باد بود نشان میداد. طبق محاسبات اولیه، پتانسیل هزینه رواناب ناشی از این برنامه باروری ابرها درحدود چنددلار امریکایی در هر آکرپا (Acer Foot) بود. برنامه مشابهی از اواخرآگست (August) تا اواخر نوامبر۱۹۹۳ برروی حوضه رودخانه ال کاژن هندوراس به اجرادرآمد. تحلیل مقدماتی اثرات ممکن این برنامه باروری اکنون درجریان است .